اسطور ه شناسی صورت های فلکی منقوش در فرش منطقه البروج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند

2 کارشناس ارشد هنر اسلامی

چکیده

نقوش دوازده گانه ای که برای صورت های فلکی منطق هالبروج 1 در نظر گرفته شده، ریشه در اسطوره ها و باورهای اقوام کهن،به ویژه اسطوره های بین النهرین و ایران دارد. باورهای مختلفی نیز در ارتباط با این گروه از اجرام آسمانی شکل گرفته است ونمونه های آن در هنرهای تجسمی سرزمین های مختلف قابل شناسایی است. در هنر ایرانی نیز صورت های فلکی منطقه البروج،از جمله نقوشی هستند که به عنوان آرایه های تزیینی در آثار مختلفی چه در دوره پیش از اسلام و چه در دوره اسلامی به کاررفته اند. فرش منطق هالبروج متعلق به قرن سیزدهم هجری نمونه ای از جمله این آثار است که صورت های فلکی در آن نمود ویژه ای دارد و تجسم این آرایه ها در متن فرش مشهود است. این مقاله به بررسی بن مایه های اسطوره ای صور فلکی منقوش درآن می پردازد. هم چنین در این پژوهش تلاش بر آن است که با مطالعه آثار باستانی و اسطوره های کهن تمدن های بزرگی چون بین النهرین و ایران به ریشه شناسی و تشریح معنایی نمادهای منطقه البروج ترسیم شده بر روی این فرش پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Methodology of Constellations Depicted on Zodiac Carpet

نویسندگان [English]

  • Mohammad Amin Hajizadeh 1
  • Masoud kalantari Sarcheshmeh 2
  • Saman Farzin 1
1 Faculty member, University of Birjand
2 MA of Islamic Art
چکیده [English]

The twelve considered signs for the zodiacal constellations are rooted in mythologies of the ancient nations, and particularly the Mesopotamian mythology. Various beliefs have also been developed in relation to this group of heavenly bodies among different religions and rites, and also among people’s art and culture that still have continued to remain and examples which can be identified in visual arts of different territories. Also, in the Iranian art, the zodiacal constellations are a kind of the designs were used as decorative ornaments in various Islamic periods. The Zodiac carpet is an example of such work in which constellations have a special representation, and embodiment of these ornaments and it is evident in the context of carpet. The present paper aims to investigate the mythical  motifsof constellations were depicted on this carpet and this article examines the mythical patterns of the illustrated constellations. Also in this research, it is tried to study the ancient symbols of ancient civilizations such as Mesopotamiaand Iran to the etymology and semantic descriptions of the symbols of the altar area drawn on this carpet.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carpet
  • the Zodiac
  • Myth

مراجع

 ## ایونس، ورونیکا (1385). اساطیر مصر. باجلان فرخی، محمد حسین؛ مترجم، تهران: اساطیر. ## بلک، جرمی، و گرین، آنتونی (1385). فرهنگنامه­ خدایان، دیوان و نمادهای بین­النهرین باستان. متین، پیمان؛ مترجم، تهران: امیرکبیر. ## بهار، مهرداد (1378). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگه. ## بیرونی، ابوریحان محمد­بن احمد (1386). آثارالباقیه عن القرون الخالیه. داناسرشت، اکبر؛ مترجم، تهران:­ امیرکبیر. ## بیرونی، ابوریحان محمدبن احمد (1367). التفهیم لأوایل الصناعه التنجیم. همایی، جلال­الدین؛ مصحّح، تهرا ن:  هما. ## پیر­بایار، ژان (1376). رمز­پردازی آتش. ستاری، جلال؛ مترجم، تهران:  نشر مرکز. ## دادگی، فرنبغ (1377). بندهش. بهار، مهرداد؛ مترجم، تهران:­ توس. ## گامبریچ، ارنست (1380).تاریخ هنر. رامین، علی؛ مترجم، تهران: نی. ## کوپر، جی.سی. (1380). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. کرباسیان، ملیحه؛ مترجم، تهران:  فرشاد. ## لاهیجی، شهلا، و کار، مهرانگیز (1371). شناخت هویت زن ایرانی درگستره­ی پیش تاریخ و تاریخ. تهران: روشنگران. ## مجیدزاده، یوسف (1380). تاریخ و تمدن بین­النهرین. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ## مختاریان، بهار (1387). ماهیِ سفره­ی هفت­سین. <http://www.anthropology.ir/branches-mythology?page=2> ## ویو، ژ. (1381). اساطیر مصر.  اسماعیل­پور، ابوالقاسم؛ مترجم، تهران: کاروان. ## هانتر، ویلی (1384). گاه­شماری­های کهن ایران. در صنعتی­زاده، همایون؛ مترجم، مجموعه مقالات علم در ایران و شرق باستان (45-138). تهران: قطره. ## Busenbark, E. (1997) .Symbols, Sex and the Stars in Papular Beliefs. California: The Book Tree. ## Cirlot, J.E. (1971). A Dictionary of Symbols. London: Routledge. ## Gettings, F. (1987).The Secret Zodiac. New York: Ruotledge & Kegan Paul. ## Leick, G. (1991). A Dictionary of Ancient Near Eastern Mythology. London. ## Rojers, J.H. (1998). Origins of the Ancient Constellations: The Mesopotamian Traditions. Journal of the British Astronomical Association, 108(1), 9-28. ##Schwabe, J. (1951). Archetyp und Tierkreis,B.Schwabe&amp.: Basel.  ## White, G. (2008). Babylonian Star- Lore: An Illustrated Guide to the Star- Lore and Constellation of Ancient Babylonia. London: Solaria Publication. ## Olcott, W.T. (2004). Star lore: Myths, Legends and Facts. New York: Dover Publications. ## Url1: https://dictionary.abadis.ir (2017.10.15  10:30) ## Url2: http://www.ganjur.loxblog.com (2017.9.10 12:00) ##
 
نگارینه هنر اسلامی
دوره 3، شماره 9
فروردین 1395
صفحه 36-54

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 خرداد 1396
  • تاریخ بازنگری: 29 فروردین 1397
  • تاریخ پذیرش: 22 مرداد 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار