مطالعه ارزشهای زیبایی شناختی نقش مایه های تزیینی سردر ورودی شمالی مسجد جامع اشترجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان

2 کارشناسی ارشد، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

مساجد مکانی برای حضور معنوی اقشار مختلف جامعه است که با نقشمایه‌های متنوع مزین شده است. مسجد جامع اشترجان، یکی از زیباترین مساجد دوره ایلخانی است که از لحاظ سردر ورودی، محراب و نقشمایه‌هایی که در این مسجد به کار رفته، دارای اهمیت است و قابلیت بررسی و پژوهش‌های بسیاری را دارد. این مسجد از ویژگی‌های زیبایی‌شناختی برخوردار است و ارزش‌های بصری خاصی دارد. در این پژوهش، با هدف بررسی سردر مسجدجامع اشترجان از لحاظ نقشمایه‌ها، به معرفی و مطالعه آنها پرداخته شده است. پژوهش حاضر در پی پاسخ‌گویی به چیستی و چگونگی ارزش‌های بصری و زیبایی‌شناختی سردر ورودیمسجدجامع اشترجان و نقشمایه‌های به‌کار رفته در آن است که به روش توصیفی- تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفتند. روش یافته اندوزی به صورت کتابخانه‌ای، همچنین تمامی اطلاعات و داده‌ها مبتنی بر مطالعات نظری و مشاهدات عینی (میدانی) می‌باشد. بر اساس داده‌های حاصل از بررسی‌های انجام شده مشخص گردید که طرح‌ها و نقشمایه‌های سردر ورودی شمالی که هم با گچ، آجر و کاشی اجرا شده است، اعم از گیاهی، هندسی و خط نگاره هستند. تضادی بین دیوارهای ساده و بدون نقشمایه مسجد و سردر مملو از نقشمایه وجود دارد که تامل برانگیز است. در این مسجد از انواع گره‌چینی‌ها و اسلیمی‌ها بسیار استفاده شده است. تقارن در سردر مسجد از لحاظ فرم و تقسیمات وجود دارد ولی در به‌کارگیری نقشمایه‌ها قرینه در بی قرینگی دیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A study of Aesthetic Values of Decorative Motifs in Northern Entrance of Oshtorjan Jame Mosque

نویسندگان [English]

  • Afsaneh Nazeri 1
  • Shadi Naghib Esfahani 2
1 Assistant Professor, Department of Painting, Art University of Isfahan
2 MA, Art University of Isfahan
چکیده [English]

Mosques are places for spiritual presence of different kind of people which is decorated with various motifs. Oshtorjan Jame mosque is one of the most beautiful mosques in Ilkhanid era which is important in its entrance, alter and motifs and might be a challenging and open research issue. This mosque has aesthetic characteristics and special visual values. This paper introduces the Oshtorjan’s Jame mosque’s entrance in terms of motifs. This research aims to answer what and how visual and aesthetic values of Oshtorjan’s Jame mosque’s entrance and the motifs used in this architecture. According to results, it is specified that north entrance motifs are applied with stucco, brick and tile such as plants, geometric and graphic line. There is a conflict in simple walls without motifs and the entrance full of motifs which is thought provoking. In this mosque all kinds of Girih tiles and Eslimis are used. There is a symmetry in the entrance in terms of form and divisions, but it is observed the using symmetrical motifs of asymmetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ilkhanid
  • Oshtorjan Jame mosque
  • North entrance
  • Motifs
  • Aesthetic
 ## پاکباز، رویین.(1395). دایره المعارف هنر، چاپ اول، جلد یکم، تهران، فرهنگ معاصر. ## رجایی باغسرخی، سید امیر، سمیه بصیری.(1391). کتیبه نگاری بازشناسی هنرهای سنتی- اسلامی(4)، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. ## سجادی، علی.(1375). سیر تحول محراب در معماری اسلامی ایران از آغاز تا حمله مغول، جلد اول، چاپ اول، سازمان میراث فرهنگی کشور. ## شریف پور سویری، پروانه؛ بهمنی، پردیس.(1392). بررسی کاربرد ریتم در نقوش ایوان و فضای داخلی مسجدجامع اشترجان، اولین کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه دینی. ## لاله، هایده.(1380). تجلی قرآن در معماری اسلامی مسجدجامع اشترجان،گلستان قرآن، شماره 71، 21تا 26. ## مطیفی فرد، مرتضی.(1391). گچ بری، احیای هنرهای از یاد رفته، نشر نقش مانا. ## مکی نژاد، مهدی.(1387). تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی: تزیینات معماری، سمت. ## نفیسی، مرسده.(1389). بررسی نقوش محراب‌های گچ‌بری دوره ایلخانی در شهرستان اصفهان و حومه‌ی آن، دانشگاه هنر اصفهان. ## ویلسون، اوا.(1388). طرح های اسلامی، ترجمه محمدرضا ریاضی، سمت. ## هنرفر، لطف الله.(1353). پیربکران و اشترجان، هنر و مردم،  شماره 138،2تا15.www.atlasy.ir(2017,march)##http://sinapress.ir/news/47319(2017,march)## http://khishkhan.com(2016,march) ## https://www.google.com(2017,June)