بررسی و تحلیل کهن‌الگوها در اسطوره شاماران از منطقه موکریان بر اساس آرای یونگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هنرهای اسلامی - دانشکده هنرهای صناعی - دانشگاه هنر اسلامی تبریز

2 دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در روان‌شناسی تحلیلی یونگ، کهن‌الگو به آن دسته از اشکال ادراک و دریافت گفته می‌شود که از گذشته‌های بسیار دور به یک جمع به ارث رسیده باشد. به اعتقاد یونگ، کهن‌الگوها در ضمیر ناخودآگاه جمعی قرار دارند و یکی از راه‌های شناخت و تحلیل آن‌ها مراجعه به هنر، اساطیر، مذهب یا رؤیاهای فرد است. افسانه و اسطوره شاماران (نیمه انسان-نیمه مار) یکی از انواع میراث ادبیات شفاهی منطقه موکریان در کردستان است که حاوی تعداد زیادی از کهن‌الگوهای این منطقه می‌باشد. این پژوهش سعی در شناخت و تحلیل این کهن‌الگوها بر اساس آرای و نظریات یونگ دارد. در پژوهش حاضر کهن‌الگوهای مهمی همچون «مادر مثالی، پیر فرزانه، ولادت مجدد، آنیما و آنیموس» در داستان اسطوره شاماران شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت و در آخر نتیجه گرفته شد که پسرک قهرمان با فراخوان خود و کمک شاماران به تکامل و فردانیت می‌رسد و این روایت نشاءت گرفته از ناخودآگاه جمعی مردم منطقه موکریان است که نشان‌دهنده دغدغه شناخت و تکامل روان جمعی این مردمان است. عدم بررسی و واکاوی این اسطوره از منظر منتقدان و پژوهشگران، ضرورت انجام این پژوهش را ایجاب کرد. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که: روایت موردنظر از افسانه شاماران در این پژوهش، دارای کدام کهن‌الگوها مطابق نظریه یونگ می‌باشد؟ این پژوهش به لحاظ ماهیت، کیفی محسوب شده و گردآوری داده‌های آن با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بررسی میدانی از طریق مشاهده، مصاحبه عینی بوده و روش پژوهش به شــیوه توصیفــی و تحلیلــی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigation and analysis of archetypes in the myth of Shamaran From the Mokrian region based on Jung's views

نویسندگان [English]

  • alireza azizi yousefkand 1
  • BAHMAN NAMVVAR 2
1
2 Associate Professor of Shahid Beheshti University
چکیده [English]

In Jungian analytical psychology, archetype refers to those forms of perception that have been inherited by a group from the distant past. According to Jung, archetypes are in the collective subconscious, and one way to identify and analyze them is to refer to one's art, myths, religion, or dreams. The myth and legend of Shamaran (half human-half snake) is one of the types of oral literature heritage of Mokrian region in Kurdistan, which contains a large number of archetypes of this region. This research tries to identify and analyze these archetypes based on Jung's views and theories. In the present study, important archetypes such as "exemplary mother, wise old man, rebirth, anima and animus" in the story of Shamaran myth were identified and analyzed, and in the end it was concluded that the hero boy evolves and becomes an individual with his call and Shamaran help. And this narration originates from the collective subconscious of the people of Mokrian region, which shows the concern for the collective cognition and development of these people. The lack of study and analysis of this myth from the perspective of critics and researchers, necessitated this research. This research seeks to answer the question: which archetypes of the legend of Shamaran in this research have according to Jung's theory? This research is considered qualitative in nature and its data collection using library resources and field research through observation is an objective interview and the research method is descriptive and analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychoanalysis
  • Jung
  • Archetypes
  • Shamaran Myth
  • Mukrian
الیاده، میرچا(1384) اسطوره بازگشت جاودانه، مترجم: بهمن سرکاراتی، تهران، انتشارات طهوری
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم(1387) اسطوره بیان نمادین، تهران، انتشارات سروش
بیلسکر، ریچارد. (1388). اندیشه یونگ. ترجمه حسین پاینده، تهران: آشیان
ﭘﺎﻟﻤﺮ، ﻣﺎﻳﻜﻞ (1385) ﻓﺮوﻳﺪ، ﻳﻮﻧﮓ و دﻳﻦ، ﺗﺮﺟﻤﺔ ﻣﺤﻤﺪ دﻫﮕﺎﻧﭙﻮر و ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﻣﺤﻤﻮدی، ﺗﻬﺮان ، نشر رﺷﺪ
تبریزی، غلامرضا (1373)، نگرشی بر روانشناسی یونگ، تهران ، انتشارات جاودان خرد
خضری، سعید (1397) جفراﻓﯿﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﻮﮐﺮﯾﺎن در ﭼﻬﺎر ﺳﺪة اﺧﯿﺮ، فصلنامه تحقیقات جغرافیا، تهران،شماره نود و دو، دوره : 24 - شماره : 1 - صفحه:129 -164
رمضانی، کمال، (1398) شاماران در فرهنگ فولکلورکردستان، کرمانشاه ، انتشارات طاق بستان
ستاری، جلال(1384) جهان اسطوره شناسی، تهران ، نشر مرکز
----------- (1387) اسطوره و رمز، تهران ، نشر سروش
شهپر راد، کتایون(1383) اسطوره و ادبیات (مجموعه مقالات)، تهران، انتشارات سمت
طاهری،صدرالدین(1394) باژگونی مفهوم یک نماد(بررسی کهن الگوی مار در ایران و سرزمین های همجوار)،فصلنامه هنرهای زیبا هنرهای تجسمی،دوره20شماره30،دانشگاه تهران،تهران دوره 20،  شماره پیاپی 3،صفحه 25-34
عزیزی یوسفکند، علیرضا،خزایی،محمد (1388) نقوش تزئینی کلاه میلی مردان موکریان، کتاب ماه هنر، شماره یکصد و سی دو، صفحه: 58 تا 65
-------------(1399،ب) بررسی و تحلیل اسطوره شاماران بر اساس الگوی سفر قهرمان جوزف کمبل، فصلنامه علمی جلوه هنر،تهران،دانشگاه الزهراء
کمپبل، جوزف، (1396) قهرمان هزارچهره، ترجمه: علی مفرد شادی خسرو پناه، مشهد، نشر گل آفتاب
مسرور، شیلان، رهبر، الناز، (1398،الف) بررسی و تحلیل اسطوره شاماران منطقه موکریان، پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهش هنر،دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
 ---------------- (1398،ب) بررسی و تحلیل اسطوره شاماران در منطقه موکریان مهاباد، دوماه نامه فرهنگ و ادبیات عامه، سال هفتم، شماره بیست و هشت،شماره صفحات: ۷۳-۹۷
نامورمطلق، بهمن (1397) درآمدی بر اسطوره شناسی، تهران ، نشر سخن
واحد دوست، مهوش(1381)رویکردهای علمی به اسطوره‌شناسی، تهران، انتشارات سروش
هاید، مگی، (1379) یونگ، ترجمه نورالدین رحمانیان، تهران ، نشر شیرازه
هینتز، والتر (1371)دنیاى گمشــده عیلام، مترجم فیروز فیروزنیا، نشرعلمى و فرهنگى، تهران
یاوری، حورا (1387) روانکاوی و ادبیات، تهران ، انتشارات سخن
یونگ، کارل گوستاو، (1377) روانشناسی ضمیر ناخودآگاه، ترجمه محمدعلی امیری، تهران ، نشرعلمی فرهنگی
---------------(1381) انسان و سمبول هایش، ترجمه محمود سلطانیه، تهران ، نشرجامی
---------------(1390) چهار صورت مثالی، مادر، ولادت مجدد، روح، چهره مکار، ترجمه پروین فرامرزی، مشهد ، نشر استان قدس رضوی
---------------(1398،الف) ناخودآگاه جمعی و کهن الگو، ترجمه فرناز گنجی، دکتر محمدباقراسمعیل پور، تهران ، نشرجامی
---------------(1398،ب) مراقبه و آرامش درون یا روانشناسی یوگای کاندالینی، ترجمه دکترمحمدباقر اسمعیل پور، فرناز گنجی، تهران ، نشرجامی
---------------(1398،ج) روانشناسی و علوم غیبی، ترجمه رویا آزادفر، تهران ، نشرجامی
URL1: www.pinterest.com