نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2 کارشناسیارشد پژوهش هنر، دانشکدة هنر و معماری دانشگاه گیلان، رشت، ایران
3 دکتری پژوهش هنر، دانشکدة هنر،دانشگاه شاهد، ، تهران، ایران
چکیده
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
نور اساس حکمت در هنر اسلامی است. حکمت، همواره خداگراست و علم به خاستگاه اصلهاست؛ کار حکمت ظهور روحانیت و تکمیل نفس است. نظریة سهروردی، بر اساس ترجمان و تبیین آیات قرآن است و به این معناست که جهان، جز نور و اشراق نیست. هنر عاشورایی از جمله هنر حکمی، دینی و دارای معنایی ژرف و باطنی است. استاد عبدالحمید قدیریان با رویکرد پژوهشی در عرصة هنر بارها به فرایند تبدیل مفهوم به فرم پرداخته، با خلق آثار عاشورایی خود، پیوند اساسی بین حکمت و دین برقرار کرده و مخاطب را به باطن و حقایق مفهومی عاشورا دعوت کرده است. پرسش اصلی تحقیق اینست: بازنمایی نور در نقاشیهای استاد قدیریان چه ارتباطی با مفهوم نور در حکمت اشراق دارد؟ روش پژوهش، از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جمعآوری اطلاعات به روش کتابخانهای و از طریق یادداشتبرداری و تصویرخوانی است. دادههای پژوهش از جنبه کیفی و به روش استدلال و منطقی بررسی میشوند. این نتایج حاصل میگردد که، در نقاشیهای عاشورایی قدیریان، واقعة کربلا و عنصر نور، فراتر از نور طبیعی، به نظام مفهومی، و حکمی تبدیل شده است. عنصر نور به عنوان کاملترین نماد برای تجلی وحدت و عدل الهی، دارای ماهیتی مقدس، و روحانی است که بازنمایی عالم والا و رحمانی را بر عهده دارند، و علاوه بر تجلی صفتِ خدایی، شخصیتهای نورانی به عنوان اشراق، نور معنوی و داراری ارزشی قدسی نقش شدهاند. در آثار قدیریان مشابهتسازی ظاهر محسوس در هستی، مانند جنگ و خونریزی که به چشم میآید، نیست، بلکه همه چیز بر اساس صنع الهی و تقلیدی از روح قدسی متصور شده است. این هنرمند وجهی تعالی از نظام معنوی را ترسیم کرده، و اکثراً آسمان کربلا را نشان داده و از زمینی بودن فاصله گرفته است؛ بر این اساس واقعة عاشورا در آثار قدیریان به معنای حیات بازنمایی شده است. بازنمایی نور در نقاشیها به عنوان رمزی عمیق با مفهوم نور اشراقی به وحدانیت ذات حق ارتباط دارد، امام حسین(ع)، بینات و شواهدی از منشاء نور است و منورکنندة عالم محسوس، ممدوح و معناست از اینرو، بیداری و بینایی توسط نور هدایت، و کوری و خوابی با ظلمت و عدم نور نشان داده شده است.
کلیدواژهها [English]