مطالعه ویژگی‌های نقاشی طبیعت بیجان در نقاشی دوره فتحعلی شاه قاجار1772- 1834م/1185- 1250 ه.ق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه نقاشی داشنیار دانشکده هنر الزهرا

10.22077/nia.2023.5660.1651

چکیده

طبیعت بیجان از موضوعاتی است که دردوره اول قاجار درنقاشی ها دیده می شود ولی درسایه پیکرنگاری دربار هنررسمی این دوران کمتر دیده شده است. طبیعت بیجان به عنوان موضوعی مستقل درحاشیه نقاشی های دوران اول قاجاردیده می شود. این نقاشی به صورت تزیینی بوده و هم به صورت مستقل و هم در ترکیب با پیکرنگاری زنان دیده می شود. در نقاشی طبیعت بیجان در سفره های رنگین غذا و میوه ها با رنگ های متنوع ترسیم شده اند و گاه حیوانی همچون گربه، خرگوش و کبک در کنار سفره دیده می شود. هدف این پژوهش برای پی بردن به ویژگی های نقاشی طبیعت بیجان در دوره اول قاجار و ویژگی های تجسمی آن درترکیب با موضوعات دیگر درهنراین دوره است. سوال نقاشی طبیعت بیجان درهنر دوران اول قاجار دارای چه ویژگی های تجسمی است؟ به صورت مستقل و ترکیب با عناصر دیگر چگونه کار می شده است؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسی نمونه های نقاشی دوره اول قاجار است و شیوه تحلیل براساس بررسی اصول و قواعد تجسمی به کاررفته درهنر طبیعت بیجان درنقاشی است. نتایج این پژوهش نشان می دهدطبیعت بیجان درنقاشی های این دوران هم به صورت مستقل کار شده که تعداد محدودی با ویژگی های مشخص است و هم با پیکرنگاری به ویژه زنان و حیوانات ترکیب شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A study of the Characteristics of still life Painting in the Painting of Fath Ali Shah Qajar Period 1772-1834 AD/1185-1250 A.H.

نویسنده [English]

  • الهه Panjehbashi
Associate Professor at Alzahra university
چکیده [English]

Inanimate nature is one of the subjects that can be seen in paintings in the first Qajar period, but it has been less seen in the iconography of the court of formal art of this period. Inanimate nature is seen as an independent subject in the margins of early Qajar paintings. This painting is decorative and can be seen both independently and in combination with female iconography. In the painting of inanimate nature, colorful food and fruits are depicted on colorful tablecloths, and sometimes animals such as cats, rabbits and partridges are seen next to the tablecloth. The purpose of this study is to find out the characteristics of inanimate nature painting in the first Qajar period and its visual features in combination with other subjects in this period. Question: What visual features does inanimate nature painting have in the art of the first Qajar period? How to work independently and in combination with other elements? The research method in this research is descriptive-analytical and using library resources and reviewing samples of paintings of the first Qajar period and the method of analysis is based on the study of visual principles and rules used in the art of inanimate nature in painting. The results of this research show that the inanimate nature in the paintings of this period has been worked both independently, which is a limited number with specific features, and has been combined with sculpture, especially of women and animals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qajar
  • painting
  • inanimate nature
  • food
  • animal
آدامووا، آدل(1386). نگاره­های ایرانی گنجینه ارمیتاژ سده پانزدهم. مترجم: زهره فیضی. تهران: فرهنگستان هنر.
آژند، یعقوب(1392). نگارگری ایران(پژوهشی در تاریخ و نگارگری ایران).جلد دوم. تهران: سمت.
آژند، یعقوب.(1385). مکتب نگارگری اصفهان، تهران: فرهنگستان هنر.
اثنی­عشری، نفیسه؛ آشوری،محمدتقی(1396). «بهره‌گیری فتحعلی­شاه از زبان تصویر در قدرت‌نمایی».نامه هنرهای تجسمی کاربردی.سال دهم. شماره 20.صص: 58ـ47.
اسکارچیا، جیان روبرتو(1384).هنر صفوی، زند و قاجار.مترجم: یعقوب آژند. تهران: مولی.
افتخاری یکتا، شراره؛نصری، امیر (پاییز و زمستان1398).«نگاه زنانه در پیوند با عناصر تصویری در طوطی با ظرف میوه و تک­چهره زن».هنرهای صناعی اسلامی. شماره 2. صص:105ـ97.
افشارمهاجر، کامران(1391).هنرمند ایرانی و مدرنیسم. تهران: دانشگاه هنر.
پاکباز، رویین(1379الف).دائر­المعارف هنر. تهران: فرهنگ معاصر.
ــــــــــــ (1379ب).نقاشی ایران از دیرباز تا امروز. تهران: نارستان.
پولاک، یاکوب ادوارد(1361). سفرنامه پولاک: ایران و ایرانیان. مترجم: کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
جلالی جعفری، بهنام(1382).نقاشی قاجاریه: نقد زیبایی‌شناسی. تهران: کاوش قلم.
خوبی، سمینه؛ لاری، مریم(1397).«میوه­نگاری در کاشی‌های کاخ گلستان». اثر.شماره 98. صص:40ـ29.
ذکا، یحیی(1354).نگاهی به نگارگری در ایراندر سده‌های 12 و 13 هـ.ق. تهران:دفتر مخصوص.
راوندی، مرتضی(1382). تاریخ اجتماعی ایران.جلد ششم. تهران: نگاه.
علیزاده بیرجندی، زهرا،ناصری ، اکرم(1395). پیوندهای هنر و سیاست در عصر قاجار و پیامدهای آن، باغ نظر، سال 13، ش42، ص78-67.
فریه، ر. دبلیو.(1374).هنرهای ایران.مترجم: پرویز مرزبان. تهران: فرزان روز.
فلور، ویلم؛ چلکووسکی، پیتر؛ اختیار،مریم(1381).نقاشی و نقاشان دوران قاجار.مترجم: یعقوب آژند. تهران: ایل شاهسون بغدادی.
کن بای، شیلا(1382).نقاشی ایران. مترجم: مهدی حسینی. تهران: دانشگاه هنر.
 میرزایی مهر، علی اصغر، حسینی، مهدی.(1396). کشف ارزش تصویر در هنر عهد فتحعلی شاه  قاجار، مبانی نظری هنرهای تجسمی، دوره 2، ش2، ص99-110.
 
Diba, l.s. (1998).«Royal Persian Paintings», New York & London: Qajar Epoch Tauris Publishers.
Raby,Julian.(1999).«QajarPortraits,London»,NewYork,I.B.Tauris Published.
URL1 www.bonhams.comauctions/10185/lot/1341