مطالعه تطبیقی تصویرانسان مَنطِقَهُ البُروج(زودیاک-مَن)در نگاره های ایران و هند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهش هنر، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران

2 استاد تاریخ هنر، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر, دانشگاه هنر تهران

10.22077/nia.2021.4672.1533

چکیده

علاقۀ بشر به سیارات و ستارگان و دخیل بودن آنها در زندگی و سرنوشت انسان به هزاران سال پیش برمی‌گردد. علم نجوم تاثیرات فراوانی برعلم پزشکی گذاشته است. یکی از موارد مهم آن، ظهور انسان «منطقه البروج» یا «زودیاک-من» بر پایۀ قرارگیری سیارات و ستارگان در آسمان و تطابق تاثیرات آن بر اندام های انسانی است. «زودیاک-من»، تصویر انسانی را نشان می دهد که جایگاه بروج فلکی دوازده‌گانه، بر روی بدن وی و تاثیرات پزشکی مربوطه به آن مشخص شده است. هر یک از این علائم، ماه و زمان مناسب برای جراحی هر یک از اندام های بدن یا مداوای پزشکی مناسب با بدن بیمار را بر اساس طالع وی مشخص می‌نماید. این تصویر در نسخه های مصور خطی پزشکی یا به صورت برگه هایی منفرد در ایران و هند مشاهده می شود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تاثیرگذاری زودیاک-من بر تمدن های باستانی ایران و هند در حوزه درمان؛ و همچنین نحوه برخورد هنرمندان بر ترسیم پیکره زودیاک-من. سوالی که در این پژوهش مطرح است که: چه ارتباطی به لحاظ مفاهیم و شیوه تصویرنگاری انسان منطقه البروج در نگاره های (منتخب) ایران و هند وجود دارد؟ با توجه به بررسی های به عمل آمده به صورت کلی: شیوه پیکره نگاری «زودیاک-من» در هر دو نگاره از یک الگو و اندیشۀ واحد پیروی می کند اما نحوه پردازش آن به صورت بومی درآمده است. روش تحقیق بصورت توصیفی-تطبیقی می باشد و از روش کتابخانه ایی برای انجام این پژوهش استفاده گردیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Zodiac-Man image in Iranian and Indian Paintings

نویسندگان [English]

  • ZOHREH AGHAJANZADEH 1
  • Alireza Taheri 2
1 Art Research, Sistan and Baluchestan University, Iran
2 Professor, Faculty of Theories and Art Studies, Tehran University of Art
چکیده [English]

Human interest in planets and stars and their role in human life and destiny dates back to thousands years ago. Astrology has had numerous effects on medical science. One of its important roles is the appearance of "zodiac-man" based on the position of planets and stars in the sky and the coincidence of its effects on human organs. "Zodiac-Man" shows the image of a human that the position of the twelve constellations and the related medical effects are marked on his body. Each of these marks determines the appropriate month and time for surgery of each organ of body or the appropriate medical treatment for patient based on his astrology. This image can be seen in medical handwritten illustrated copies or single sheets in Iran and India. The question is: What connection exists in the (chosen) paintings of Iran and India, in terms of concepts and human illustration method of the zodiac-man? According to the conducted studies in general; the style of "Zodiac-man" iconography in both paintings follows the same pattern and idea, but its processing way, has turned into native form. The research method is descriptive-comparative. Medical science is one of the sciences that combined with astrology, and the outcome of this combination can be seen in "zodiac-man". The resulting illustration of this combination in Iran and India is observable in medical or astrology books. The application of "Zodiac-man" is more in medical science, so each person has a specific fortune at birth, and based on that, one's medical affairs is done. In "Zodiac-Man", twelve constellations have drawn and organs of the body must be treated or operated based on that, so the patience regains his health. In addition to Iran and India, "Zodiac-Man" received a lot of attention in other eastern and western countries. The existence of these paintings can be considered as a map and model for philosophers and physicians who have used it to determine the time of surgery or other medical operations on the patient's body. The primary image that Jorjani drew based on the "KhwarezmShahi's book" is very simple and without details, which is due to the fact that, it influences from Mansouri's paintings and the first copy of the book "Tashrih alAbdan". This drawing is very simple and understandable that later the drawings of the zodiac are frequently drawn in Iranian books. A distinguished example of this painting can be seen in the Ottoman royal calendar. The Indian illustrated "Zodiac-Man" is based on Jorjani's illustrated "Zodiac-Man" but the only difference is in the representation of the zodiac figure. The face of human figures is an important and special point that is visible in the paintings of the Indian zodiac and indicates the Buddhist beliefs and their Indian gods. The painters of both countries, as a result of the structural concepts of their society, have designed the "Zodiac-man" and the zodiac, and it can be admitted that they have been very successful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "
  • Zodiac-man"
  • astronomy
  • medical illustration
  • Iranian painting
  • Indian painting
افروغ، محمد، نوروزی طلب، علیرضا، (1391)، تحلیل و بررسی مفاهیم نجومی به عنوان شکل و صور تزئینی آثار فلزی دوره سلجوقی(مطالعه موردی: آبریز برنجی)، نشریه نگره، دوره7، شماره 21، صص 68-83
اولمان، مانفرد،(1383)، طب اسلامی، ترجمه فریدون بدره ای، انتشارات توس، تهران، 1383
طاهری، علیرضا، (1397)، شیوه تصویرگری نسخ خطی کتاب تشریح بدن منصوری و تاثیر آن بر کتب تشریح بدن غربی و ژاپنی، نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی،دوره 23، شماره4، صص61-71
عابددوست،حسین، کاظم پور، زیبا،(1388)، تداوم حیات اسفنکس و هارپی های باستانی در هنر دوره اسلامی، فصلنامه تحلیلی-پژوهشی نگره، دوره4، شماره13، صص 81-92
قندی، حسین،(1380)، آموزش آسترولوژی احکامی(ودیک)، جزوه دست نویس
گلسرخی،ایرج، (1377)، تاریخ جادوگری، چاپ اول، تهران: انتشارات مهارت
گلشنی،علیرضا، (1393)، مکتب پزشکی بغداد، تهران: انتشارات میر ماه
مالملی، امیدوار،(1387)، مثنوی مولوی و نجوم، نشریه پژوهشنامه ادب حماسی(پژوهشنامه فرهنگ و ادب)، دوره4، شماره7، صص66-95
مشکوه، فرزاد،(1372)، آسترولوژی یا نجوم احکامی حقیقت یا خرافات، تهران: انتشارات گلچین
نَلینو، کرلوآلفونسو (1349)، تاریخ نجوم اسلامی، ترجمه احمد آرام، تهران: انتشارات کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
وکیلی، شروین، (1390)، کتاب اسطوره شناسی آسمان شبانه، https://dehlinks.ir/fa/book/history/book/10665
 
 
فهرست منابع تصویر
(آخرین بازنگری18 آذر 1400)
(آخرین بازنگری18 آذر 1400)
 
(آخرین بازنگری18 آذر 1400)
 
(آخرین بازنگری5 اسفند1399- در حال حاضر این تصویر از مجموعه سن دیگو حذف گردیده است، اما سایر مجموعه همچنان در صفحه مجازی برای دسترسی همگان موجود است).
(آخرین بازنگری18 آذر 1400)
 
(آخرین بازنگری18 آذر 1400