تأثیرتغییرات اجتماعی بر یکصد سال گرافیک معاصر ایران ( براساس نظریه تغییر اجتماعی ،گی ‌روشه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز

10.22077/nia.2021.4333.1464

چکیده

در سراسر دوره زیست اجتماعی بشر، تاثیر تغییرات اجتماعی همواره دیده شده و جامعه شناسان صاحب‌نامی از اقصی نقاط عالم بدان پرداخته و معیارهایی چون فراگیری، اثرگذاری، بروز درمحددوه زمانی خاص و استمرار داشتن را، برای آن متصور شده‌اند.‌ یکی از این جامعه‌شناسان، «گی روشه » است که فرآیند سه‌گانه‌ای چون: عوامل، شرایط و کارگزاران تغییر را برای شکل‌گیری تغییر اجتماعی برشمرده‌ است. گرافیک هم به عنوان یک جریان زنده هنری، در جایگاه بازنمایی پدیده‌های پیرامونی، از تأثیر تغییرات اجتماعی، مبرا نبوده‌ است. این پژوهش که با هدف شناخت تغییرات اجتماعی تآثیرگذار بر یکصد سال گرافیک معاصر با توجه به نظریه تغییر اجتماعی گی روشه انجام شده، مهم‌ترین رخ‌دادهای متأثر از تغییرات اجتماعی گرافیک معاصر ایران را کاوش کرده است. با توجه به فرآیند سه‌گانه نظریه تغییر اجتماعی «روشه» مسئله اصلی این پژوهش، چیستی عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر یکصد سال گرافیک معاصر ایران و چگونگی شرایط تغییر کرده متأثر از این عوامل و نیز کیستی کارگزاران این تغییر است؟ پژوهش حاضر با رویکردی کیفی به بررسی پدیده‌ها، وقایع و تغییرات مهم گرافیک ایران در منابع مختلف کتابخانه‌ای و پایگاهای اطلاعاتی پرداخته و به شیوة شبه آماری، نتایج خود را توصیف و تحلیل کرده است. بر اساسیافته‌های این پژوهش سه عامل عمده تغییر اجتماعی تأثیرگذار بر یکصد سال گرافیک معاصر ایران، تجدد و نوسازی دوره پهلوی اول، وقوع انقلاب اسلامی و ورود فناوری‌های دیجیتال مبتنی بر وب است. شرایط تغییر کرده تحت تآثیر این سه عامل به ترتیب، تغییر آرام سلیقه بصری از سنتی به مدرن، ارجاع بیشتربه فرهنگ بصری ایرانی اسلامی و نیز شکل‌گیری گرافیک بدون کاغذ در این اواخر است که عامل اول و سوم، عمدتاً تابع شرایط جهانی بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Impact of Social Change on One Hundred Years of Contemporary Iranian Graphics (According to the theory of social change Guy Roch Freemwork)

نویسنده [English]

  • Mansour kolahkaj
Faculty member of Shahid Chamran University of Ahvaz
چکیده [English]

The Impact of Social Change on One Hundred Years of Contemporary Iranian Graphics
(According to the theory of social change Guy Roch Freemwork)
Throughout the human biosocial period, the impact of social change has always been seen and reputable sociologists from all over the world have dealt with it and considered criteria such as learning, effectiveness, occurrence in a certain time frame and continuity. It is "Gay Roche" who enumerates the threefold process such as: factors, conditions and agents of change for the formation of social change. Graphics, as a living art stream, has not been free from the influence of social change in the position of representing the surrounding phenomena. This study, which aims to identify the social changes affecting one hundred years of contemporary graphics according to Roche's theory of social change, has explored the most important events affected by social changes in contemporary Iranian graphics. Considering the threefold process of "Roche" theory of social change, the main issue of this research is what are the social factors affecting one hundred years of contemporary Iranian graphics and how the changed conditions are affected by these factors and also who are the agents of this change? The present study, with a qualitative approach, examines the phenomena, events and important changes in Iranian graphics in various library sources and databases and describes and analyzes its results in a quasi-statistical manner. Based on the findings of this study, the three main factors of social change affecting one hundred years of contemporary Iranian graphics, modernization and modernization of the first Pahlavi period, the Islamic Revolution and the introduction of web-based digital technologies. The changed conditions are influenced by these three factors, respectively, the gradual change of visual taste from traditional to modern, more reference to the Iranian-Islamic visual culture and also the formation of paperless graphics lately. The first and third factors have been mainly dependent on global conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Graphics
  • Contemporary Iran
  • Changes Social
  • Roche
منابع
آغداشلو، آیدین. (1382). «هویّت: مسئله این است». گفتگو با آیدین آغداشلو‌، نشان، شماره 1 (4)،10-4.
افشارمهاجر، کامران. (1387). «تصویرسازی در مطبوعات ایران». حرفه هنرمند، شماره 30، 47-40.
ــــــــــــــــــ . (1398). مبادی مباحث کارشناسی طراحی گرافیک در ارتباط تصویری تاریخ طراحی گرافیک ایران. تهران: فاطمی.
باباوند، سعید. (1388). «سخنی در باب چیستی هنر و پیدایی خردورزی و گرافیک و آن­گاه نگاهی به وضعیت آن در ایران». در کتاب اردیبهشت 1. گردآورنده: انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، تهران: یساولی، 39-19.
تناولی، پرویز. (۱۳۹۳). مقدمه‌ای بر تاریخ گرافیک ایران. تهران: نظر.
چنعانی، حسین. (1380). «سال­شمار گرافیک ایران». در گرافیک ایران 1: اولین کتاب آثار برگزیده طراحان گرافیک ایران، مجری طرح علی رشیدی، تهران: داروگ نو.
حسینی، شعیب. (1391). «گرافیک ایران قبل از انقلاب (1335 تا 1357)». کتاب ماه هنر، شماره 169، 65-58.
حقیقی، ابراهیم. (1390). حرف‌های تکراری: مجموعه نوشته‌های  از سال 1349 تا 1389 ابراهیم حقیقی، تهران: دید.
روشه، گی. (1399). تغییرات اجتماعی. مترجم: منصور وثوقی، چاپ بیست­وهشتم، تهران: نی.
سیفی، مهدی. (1392). «گرافیک معاصر ایران». حرفه هنرمند، شماره 46، 25-2.
صادقی، علی؛ راد، فیروز. (1395). «تحلیل جامعه­شناختی روند شکل­گیری و تحول جریان موج نو سینمای ایران (1357– 1348)». مطالعات جامعه‌شناسی، سال ششم، شماره بیست­وچهارم، 50-35.
فرزاد، محمدرضا. (1387). «سیری اجمالی در تاریخ تبلیغات تجاری ایران از آغاز تا سال 1357». حرفه هنرمند، شماره 26، 8-84.
قنبری، معراج. (1399). «سال تحول در گرافیک ایران:1340». روزنامه همشهری، ویژه­نامه سنگ و الماس، شماره 63، بیست­وهفتم مهرماه.
 کشمیرشکن، حمید. (1394). هنر معاصر ایران. تهران: نظر.
کلانتری، عبدالحسن؛ بخشی‌زاده، حسن. (1398). «تغییرات اجتماعی شهر تهران در دوره پهلوی اول. توسعه محلی (روستایی- شهری)، دوره یازدهم، شماره 22، 436-409.
مگز، فیلیپ ‌بی. (1386). تاریخ طراحی گرافیک. مترجم: ناهید اعظم­فراست و غلامحسین فتح‌الله نوری، تهران: سمت.
ممیز، مرتضی. (1382). حرف‌های تجربه (مجموعه مقالات و گفتارهای مرتضی ممیز). گردآورنده: حسین چنعانی، تهران: دید.
ــــــــــــ . (1390). کتاب روبه­رو (مجموعه گفتگوهای ابراهیم حقیقی با مرتضی ممیز). تهران: خجسته.