بررسی ویژگی‌های منظره‌پردازی بر اساس سبک‌های موجود در نگاره‌های مرقع گلشن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 --

2 استادیار دکتری پژوهش هنر دانشگاه هنر شاهد

چکیده

مرقع گلشن موجود در کتابخانه‌ی کاخ گلستان مجموعه ارزشمندی است که توسط هنرمندان ایرانی و هندی به وجود آمده است. اهمیت پژوهش این است که به شناسایی و معرفی سبک‌های مختلف طبیعت‌پردازی در نگاره‌های مرقع گلشن به عنوان نفیس‌ترین آثار دوران جهانگیری، سیر تحول هنر گورکانیان هند از دوره‌ی همایون تا جهانگیر می‌پردازد. هدف این پژوهش شناسایی ویژگی‌های طبیعت‌پردازی در نگاره‌های مرقع گلشن بوده است. زیرا طبیعت در مرقع گلشن جایگاه ممتاز و قابل تأمل دارد. می‌توان مسأله حاضر را به بررسی این سوال‌ها دانست، آیا منظره‌پردازی دارای خصوصیات متمایزی بر اساس سبک‌های موجود در نگاره‌های مرقع گلشن بوده و طبیعت‌پردازی در هرسبک چه ویژگی‌هایی داشته است؟ روش این پژوهش توصیفی تحلیلی است و از 300 صفحه‌ی مرقع گلشن 144 قطعه نگاره‌ی هندی و ایرانی با موضوعات مختلف را در بر دارد بنابراین تعدادی از نگاره‌هایی که دارای ویژگی‌های غالب از منظره‌‌پردازی، در سبک‌های موجود می‌باشد، مورد مطالعه قرارگرفته است. در این پژوهش پنج سبک در منظره‌سازی‌های مرقع گلشن یافت شد که هرکدام دارای ویژگی‌های خاصی بوده و در نهایت شاهد اختلاط سبک‌ها و کشمکش بین این گرایش‌ها هستیم اما هیچ کدام به طور مطلق جایگزین یکدیگر نشدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating features of landscape painting based on the current styles in the paintings of Gulshan collection

نویسندگان [English]

  • Sahar Shafaei 1
  • Khashayar , Ghazi Zadeh 2
1 --
2 Ph.D. in Art Research, faculty member, Shahed Art University
چکیده [English]

Gulshan collection in Gulestan palace is a valuable collection that has been created by Iranian and Indian artists. The importance of this study is that it discusses and introduces various styles of naturalism in the paintings of Gulshan collection as the most exquisite works of Jahangiri era, the history of development in Indian Gurkany art from Homayoon to Jahangir period. The aim of this study is to identify naturalism in the paintings of Gulshan collection. Because in the art of painting they consider nature and its manifestation. Inclination to nature is evident in the remaining works. That's why these questions can be posed that what styles were used in the landscape painting of Gulshan collection? What kind of characteristics should a style have and if they are distinctive or not? The method in this study is descriptive analytical and collecting data is in the form of library and attributive. The statistical population is Gulshan collection in the Gulestan palace library. Almost 80 images of landscape painting were collected from the treasury of manuscripts of Gulestan palace. After checking these images five of them that had the most outstanding features of naturalism were investigated. Because in this study five styles of landscape painting of Gulshan collection were found, each of which had unique feature and eventually we witnessed the combination of styles and the conflict between these orientations. However, none of them were completely replaced by each other. Thus, first we will investigate how Gurkany government and painting were created. In brief the effect of Iranian and European art on Indian art was discussed and then nature was investigated in art and painting. Finally, some paintings having different features of landscape making were analyzed as well as explaining Gulshan collection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • styles
  • Gulshan collection
  • landscape painting
  • painting
آتابای، بدری. 1353. فهرست مرقعات خطی. تهران: زیبا.
آیت الهی، حبیب الله. 1388. مجموعه مقالات طبیعت در هنر شرق. نوشین دخت نفیسی. تهران: شادرنگ.
اسپیر، پرسیوال. 1387. تاریخ هندجلد2. جمیله هاشمی. قم: ادیان.
پاکباز، رویین. 1390. دایره المعارف هنر. تهران: فرهنگ معاصر.
حکمت، علی اصغر. 1327. بررسب تاریخ اجتماعی و سیاسی و ادبی هندوستان از ادوار باستانی تا عصر حاضر. تهران: دانشگاه.
دهخدا، علی اکبر. 1373. لغت نامه دهخدا. تهران: روزبه.
راجرز، جی ام. 1382. عصر نگارگری مغول هند. جمیله هاشمی. تهران: دولتمند.
سمسار، محمدحسن. 1379. کاخ گلستان(گنجینه نسخ خطی). تهران: زرین و سیمین.
سودآور، ابولعلاء،. 1380. هنردربارهای ایران. ناهیدمحمدشمیرانی. تهران: کارنگ.
شریف‌زاده، عبدالمجید.1375. تاریخ نگارگری ایران. تهران: حوزه هنری.
غروی، مهدی.1385. جادوی رنگ مقدمه‌ای بر روابط هنری ایران و هند در عصر پادشاهان صفوی ایرلن و امپراتوران بابری هندوستان. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کراون، روی سی. 1388. تاریخ مختصر هنر هند. تهران: فرهنگستان هنر.
کری ولش، استوارت. 1373. مینیاتورهای مکتب ایران و هند/ احوال و آثار محمد زمان نقاش دوره‌ی صفوی. تهران: یساولی.
نجفی برزگز، کریم. 1385. ویژگی‌های دوره‌ی اکبری در روابط فرهنگی ایران و هند. قندپارسی، 34-33، 171-168.
هاشم زاده، جمیله. 1385. نگارگری مغول قدرت و شخصیت، ماه هنر،98-97.
هاشم، محمد. 1359. جهانگیرنامه توزک جهانگیری. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مقالات
احمدی، بتول.1383. باغ در نگارگری ایران. موزه‌ها، 41، 75.
آذرمهر، گیتی. 1385. شرحی دیگر بر مرقع گلشن، گلستان هنر، 4، 76-67.
بهارلو، علیرضا.1393 . بررسی برگ‌هایی از آلبوم هنری شاه‌جهان(کی‌وُرکیان)، فصلنامه نقدکتاب، 4-3، 90-71.
پاریزی، باستانی. 1331. یادداشتهای خصوصی روزانه جهانگیر. یغما، 48، 124-130.
ترکمانی، احمد. 1388. نگاهی بر تأثیر نقاشی ایران بر نقاشی هند، ماه هنر، 129، 71-66.
خادمی ندوشن، فرهنگ؛ بابا مرادی، رسول. 1386. تأثیر هنر نگارگری ایران بر شبه قاره با تأکید بر نقاشی مغولان هند، دوفصلنامه مدرس، 1، 36-29.
رسولی، زهرا. 1388. تآثیر نقاشی ایرانی بر نقاشی هند در ادوار مختلف سرزمینهای شمال و دکن هند، پیام بهارستان، 5، 360-353.
زمانی، احسان؛ امیرخانی، آرین؛ اخوت، هانیه؛ انصاری، مجتبی. 1388. نقش متقابل هنر منظره‌پردازی در نگارگری ایرانی، 135، 91- 80.
سعیدی، محبوبه؛ کشاورز، پانته‌آ. 1387. طبیعت در نگارگری با تأکید بر نگاره همای همایون، 78، 208-194.
صافی، قاسم.1374. تجلیات فرهنگ و هنر ایران در عصر گورکانیان هند. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 4-1، 299-287.
بهنام، عیسی. 1343.نقاشان ایران در هندوستان، هنر و مردم، 21، 7-5.
غفاری فرد، عباسقلی.1386. نگاهی به روابط دیپلماتیک صفویان و گورکانیان،فصلنامه علمی- تخصصی هنر،5، 84-75.
کفایت، کوشا. 1383. مهاجرت هنرمندان ایرانی به هند در دوره‌ی صفوی. آینه میراث، 3، 46-32.
کفشچیان مقدم، اصغر؛ یاحقی، مریم. 1390. بررسی عناصرنمادین در نگارگری ایران، 19، 76-65.
ملک اسماعیلی، شیرین؛ حسینی راد، عبدالمجید.1388. مرقع‌سازی و سرانجام آن در دوران قاجار، نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی،39، 54-43.
ارمی، عاطفه. 1392. بررسی ویژگی‌های تصویری نگاره‌ها و حواشی خط نگاره‌های مرقع گلشن. دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
شجاعت حسینی، مهدیه. 1390. بررسی ارزش‌های بصری مرقع گلشن در کاخ گلستان. دانشگاه هنر تهران.