مطالعه تطبیقی شیوه تصویرگری فرشتگان « اسرافیل، جبرئیل و میکائیل » در کتاب عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات قزوینی (نسخه کتابخانه ملی فرانسه،463؛ کتابخانه ملی 46-3343 وچاپ سنگی طهران، 1283)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهش هنر، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران

2 استاد تمام دانشگاه سیستان وبلوچستان

چکیده

عجایب المخلوقات قزوینی کتابی بسیار جامع و کامل است در حوزه معرفی موجودات عجیب و غریب و ماورایی که نام این موجودات در مذاهبی همچون مسبحیت و، اسلام در قالب داستان ها و رهنمودهای عرفانی اورده شده است. عجایب المخلوقات قزوینی به باورها و داستان های مذهبی که در گذشته توسط پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) گفته شده است را به صورت تصویری ارائه داده است. یکی از این باورهای اشاره شده در این کتاب، وجود و نقش فرشتگان و جایگاه آنان در طبقات آسمان است. در این مقاله به بررسی شیوه تصویرپردازی سه فرشته اعظم خداوند، اسرافیل، جبرئیل و میکائیل در سه نسخه از کتاب های عجایب المخلوقات و غرائب الموجودات قزوینی می پردازیم. این سه نسخه شامل: نسخه کتابخانه فرانسه،463، نسخه کتابخانه ملی 46-3343 و نسخه چاپ سنگی طهران، 1283می باشد. سه نسخه مذکور در دوره های مختلفی به تصویر کشیده شده اند و شامل باز تعریف های جدیدی در مورد این سه فرشته می باشند. روش تحقیقی به صورت توصیفی -تطبیقی انجام گرفته است. می توان مشاهده کرد در تصویرپردازی فرشتگان مدل انسانی برای آن ها قائل شده اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Imagination of the Angels "Israfil, Gabriel and Michael" in Qazvini's Ajā'ib al-Makhlūqāt wa Gharā'ib al-Mawjūdāt (BNF, 463; Iran National Library 46-3343; Tehran Lithographic, 1283)

نویسندگان [English]

  • ZOHREH AGHAJANZADEH 1
  • alireza taheri 2
1 Art Research, Sistan and Baluchestan University, Iran
2 Professor of History of Art, Sistan and Baluchestan University
چکیده [English]

Ajā'ib al-Makhlūqāt Qazvini is a very comprehensive book on the introduction of strange and supernatural beings named after these mystical creatures such as Christianity and islam in the from of mystical stories.Ajā'ib al-Makhlūqāt Qazvini is a very comprehensive book on the introduction of strange and supernatural beings named after these mystical creatures such as Christianity and islam in the from of mystical stories. Ajā'ib al-Makhlūqāt Qazvini depict religious beliefs and stories told in the past by the prophet(peace be upon him) and the imams(pbuh). This article examines the way the three great angels of God, Israfil, Gabriel and Michael are portrayed in three Ajā'ib al-Makhlūqāt wa Gharā'ib al-Mawjūdāt Qazvini's Wonders of the Beast and the Beast. These three versions include: The French Library Edition, 463, The National Library Edition 46-3343, and The Tehran Lithographic Printing Edition, 1283. The three versions have been depicted in different eras and include new redefinitions of these three angels. The research method is descriptive-comparative. It can be seen that in their portrayal of angels the human model is given to them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ajā'ib al-Makhlūqāt
  • Qazvini
  • Angels
  • Human-animal
آق قلعه، علی، آذر و اسفند 1391، گزارش میراث ، دور دوم ، سال ششم ، شماره 5 و6
ابراهیمی ، معصومه، 1391، مطالعه تطبیقی دیوها و موجودات مافوق طبیعی در عجایب المخلوقات قزوینی و بحره، دانشگاه باهنر کرمان، شماره6 ، ص1 الی 29
اشکواری ، محمد جعفر ،1392، عجایب نگاری ابن فقه در کتاب البلدان ، فصل نامه علمی – پژوهشی تاریخ اسلام ، سال 14 ، شماره 4 ، شماره مسلسل 56،ص 75 الی 100
اذکایی، پرویز،1391، پزشکی در ایران باستان،انتشارات دانشگاه شاهد مرکز تحقیقات کارآزمایی بالینی طب سنتی ایران
انصاری، مسعود،1364، بازشناسی قرآن، انتشارات همکاران کیهان، تهران
حرّی ، ابوالفضل، 1390،عجایب نامه ها به منزله ادبیات همناک، فصل نامه علمی پژوهشی نقد ادبی ،سال4 ، ش 155، ص137الی 164
دهخدا، لغت نامه، 1310
دبیری ، زهرا و حقیقت، لاله،1392، مقایسه دیدگاه سهروردی و اکونیاس درباره چگونگی اثبات فرشتگان و تبین ماهیت ایشان ، فصلنامه اندیشه دین دانشگاه شیراز ، دوره 14، شماره1، پیاپی 50،ص 81 الی 114
رجالی تهرانی، علیرضا،1378، فرشتگان(تحقیقی قرآنی، روایی و عقلی)،مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم، چاپ دوم
زمرّدی ، حمیرا،مهری، فاطمه،1393، عجایب نامه ها و متون عجایب نامه ایی : معرفی ساختاری متنها ، فصل نامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر،شماره26
طاووسی،مریم،1393، سروش، پژوهش نامه فرهنگ و ادب فارسی(بهار ادب) علمی-پژوهشی، سال 7، شماره4، شماره پیاپی24، ص189الی 199
طاهری ، علیرضا ، زند حقیقی ، مریم ، 1391 ، تصویر دیو ، غول و جن در عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات القزوینی ، فصلنامه علمی-پژوهشی هنرهای تجسمی نقش مایه ، سال 5، شماره 12، ص27 الی38
عمید ، فرهنگ لغت ، 1332
قزوینی ، زکریا بن محمد بن محمود ، عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات ،نسخه چاپ سنگی،  تهران، 1283 ه ق
----------------------------، عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات ،نسخه کتابخانه ملی ، بی تا
----------------------------، عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات ،نسخه کتابخانه ملی فرانسه ، بی تا
مولوی، مریم و نصری، امیر،1392، بررسی جبرئیل در حکمه الاشراق سهروردی و هنر نگارگری ایرانی، فصلنامه علمی-پژوهشی هنرهای تجسمی نقش مایه، سال پنجم، شماره چهاردهم، بهار،ص 65 ال 78
منصوری، محمدهادی،1391، تفسیر نفخ صور با تاکید بر آیه68 سوره زمر، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات تفسیری، سال سوم، شماره 11،ص 87الی 107
نفیسی ، علی اکبر ، فرهنگ نفیسی ، بی تا ، نشر خیام ، تهران، بی تا