تحلیل تطبیقی و زیباشناختی آرایه های چوبی مسجد جامع سرآور گلپایگان با مساجد آذربایجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار باستان شناسی دانشگاه شهرکرد

چکیده

عل یرغم آن که شیوه ها و هنرهای تزیینی بناهای گذشته در سکونت گاه های شهری و مراکز جمعیتی بزرگ عمدتاً در قالب
یک فرهنگ فراگیر و منطبق با اصول و موازین هنری هر دوره انتظام یافته است، ساخت و تزیین بنا در مناطق روستایی بیشتر
تابع فرهنگ، مقتضیات و شرایط محیطی روستا بوده و از قوالب و ساختارهای هنری رایج هر دوره، نشان های کمتری در آن
دیده می شود. با در نظر گرفتن چنین خصیصه ای در پژوهش حاضر، آرایه های چوبی ب هکار رفته در منبر، سقف و درب ورودی
مسجد جامع سرآور گلپایگان در مقایسه با تزیینات چوبی به کار رفته در مساجد آذربایجان، ب هعنوان نمونه های شایان توجه
ای نگونه تزیینی، معرفی، مطالعه و تحلیل شده است. روش مورداستفاده در این پژوهش، شیوه ای توصیفی-تحلیلی با بهر هگیری از
بررسی های میدانی، مطالعات کتابخانه ای و مقایسه تطبیقی است. بر اساس عمده نتایج حاصله، مسجد جامع سرآور ازجمله بناهای
روستایی است که آرایه های چوبی آن به دو دوره تیموری و صفوی تعلق داشته و این آرای هها ضمن تأثیرپذیری از ویژگی های
عمومی حاکم بر هنرهای تزیینی این دو دوره، عرض هکننده پاره ای از ویژگی های یگانه و متفاوت است که نشأ تگرفته از شیوه های
خاص و بومی منطقه ساخت اثر بوده و در مقایسه با نمونه های آذربایجان، عل یرغم برخی وجوه تشابه، متفاوت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative and Aesthetic Analysis of Wooden Decorations in Jaame, Mosque of Sravar Golpayegan and in Azerbaijan Mosques

نویسنده [English]

  • Abbas Ali Ahmadi
Assistant Professor of Archaeology, Shahrekord University
چکیده [English]

Although building decoration in the past in urban settlements and large demographic centers followed a common
culture of that era, mainly in the form of a comprehensive culture and with the specific architectural principles and
techniques of each period. However, construction of the building in rural areas is more dependent on the construction
culture and environmental conditions of the village location. There are fewer signs of the general architecture
of the public architecture in each period. Considering such an attribute in the present study, a mosque in village
Sarawr of Golpayegan is considered as an example of such buildings, which consists of only one wooden columned
prayer hall, and interesting wooden artifacts and special roof and entrance door which has been studied.
This research has been carried out based on a descriptive-analytical method, using field studies, experimental
methods and comparative methods. The building has been compared with other wooden columned mosques.
Based on the main findings of this research, the Jaame, mosque of Sarawr is one of the village buildings which
has wooden arrays from the two periods of Timurid and Safavid, and these arrays, meanwhile were influenced by
the general characteristics of the decorative arts of these two periods and offer some special and different features
originating from the specific and native methods of the construction area of the building.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Golpayegan
  • Timurid
  • Safavid
  • Woodwork
  • Menbar
 ## • اداره جغرافیایی ارتش. ) 1365 (. فرهنگ جغرافیایی آباد یهای کشور جمهوری اسلامی ایران: فرهنگ جغرافیایی گلپایگان. ج 59 . تهران: انتشارات اداره جغرافیایی ارتش. ## • پیرنیا، محمدکریم. ) 1387 (. معماری ایرانی. تألیف و تدوین غلامحسین معماریان. تهران: سروش دانش. ## •_______________ ) 1381 (. مصالح ساختمانی، آژند، اندود، آمود در بناهای کهن ایران. تألیف و تدوین زهره بزرگمهری. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور )پژوهشگاه(. ## • رفیعی مهرآبادی، ابوالقاسم. ) 1345 (. آثار ملی اصفهان. تهران: انجمن آثار ملی. ## • سیرو، ماکسیم. ) 1357 (. را ههای باستانی ناحیه اصفهان و بناهای وابسته به آ نها. )مهدی مشایخی، مترجم(. تهران: سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران. ## •_______________ (1359).«تطور مساجد روستایی در اصفهان،».141- )کرامت الله افسر، مترجم(، اثر، ش 4 و 2، صص 159 ## باستا نشناسی، ش 3 و ،» گزارش « .) • صمیمی، صادق. ) 1338.45- 4، صص 4 ## • مشکوتی، نصرت الله. ) 1349 (. فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران. تهران: وزارت فرهنگ و هنر. ## • ملازاده، کاظم و مریم محمدی. ) 1378 (. دایره المعارف بناهای تاریخی در دوره اسلامی )مساجد(. تهران: سوره مهر. ## • مروارید، یوسف. ) 1360 (. مراغه. تهران: آرین. ## • مفخم پایان، لط فالله. ) 1339 (. فرهنگ آباد یهای ایران. تهران: امیرکبیر. ## ،» مسجدجامع سرآور گلپایگان « .) • میرمحمدی، حمیدرضا. ) 1379.78- مسجد، ش 52 ، صص 81 ## ه لستون مسجد ملا رستم مراغه « .) • ورجاوند، پرویز. ) 1354
اثری شکوهمند از معماری چوبی ایران در قرن دهم هجری .11- بررس یهای تاریخی، شماره 6، سال دهم، صص 34 ،» قمری چه لستو نهای پرشکوه بناب، شاهکاری « .)  ## • . ) 1355 هنر و مردم، ،» از معماری چوبی آغاز دوران صفویه در آذربایجان .5- دوره 14 ، ش 162 ، صص 9 ##