مطالعه تطبیقی ساختار طرح و نقش قالی های کردی خراسان با بلوچی سیستان و بلوچستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

2 دانشیار دانشکده فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، (نویسنده مسئول)

چکیده

ایران با دارا بودن اقوام و طایفه های متعدد دارای خصوصیات منحصر به خود در بافت قالی است. مسأله اصلی در این پژوهش قرابت و نزدیکی برخی از طرح و نقش قالی های کردی خراسان با بلوچی سیستان و بلوچستان است. این پژوهش با مطالعه و بررسی طرح و نقش قالی های کردی خراسان و بلوچی سیستان و بلوچستان در پی پاسخ به این سؤالات است که: الف( ساختار طرح و نقش قالی های کردی خراسان و بلوچی سیستان و بلوچستان چگونه است؟ ب( شباهت و تفاو تهای قالی های کردی خراسان با بلوچی سیستان و بلوچستان چیست؟ همچنین هدف از این مقاله شناسایی ساختارهای مشترک میان قالی های کردی خراسان با بلوچی سیستان و بلوچستان است. این تحقیق از نوع توصیفی- کیفی بوده و با رویکرد تطبیقی می باشد. جامعه آماری مورداستفاده در این تحقیق شامل دو منطقه هست که یکی کردهای خراسان و دیگری بلو چهای ساکن در سیستان و بلوچستان است. ازاین روی نمونه های به صورت هدفمند انتخاب شد که کرد خراسان با 10 نمونه و بلوچی منطقه سیستان و بلوچستان با 10 نمونه موردبررسی قرارگرفته است. روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی انجام یافته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد سکونت ایلات و طوایف متعدد در خراسان ازجمله بلوچ ها موجب شده تا برخی از  سنتهای بافندگی ازجمله نقش پردازی در قالی های این منطقه متأثر از این همنشینی شود. بررسی قالی های دو منطقه حاکی از آن است که نقوش مورداستفاده در متن و نوارهای حاشیه ازلحاظ نقش پردازی دارای مشابهت های قابل توجهی هستند. استفاده از طرح حاشیه گل نرگسی در قالی های کردی خراسان و حاشیه کَجاوه ای در بلو چهای سیستان و بلوچستان، مشابهت و وحدت در نقوش متن و حاشیه، عدم رعایت گوشه سازی، تراکم نقوش حاشیه و بهره گیری از انواع تزیینات زنجیره ازجمله وجوه اشتراکات در قالی های دو منطقه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comprative Study of the Pattern and Design Structure of Khorasan’s Kurdi Carpets and Baluchi Carpets of Sistan and Baluchestan Province

نویسندگان [English]

  • Akram Bakhshi 1
  • Ali Vandshoari 2
1 Master’s degree in Carpet- Tabriz Islamic Art University
2 Associate professor of carpet faculty - Islamic Art University of Tabriz, (Corresponding Author)
چکیده [English]

Due to the existence of a plethora of tribes, Iran possesses unique characteristics in carpet weaving. The main issue in this article is the similarity of pattern and design between Khorasan’s Kurdi carpets and Baluchi ones in Sistan and Baluchestan province. This study aims to answer the following questions: A) What is the structure of pattern and design of Khorasan’s Kurdi carpets and those of Sistan and Baluchestan’s? and B) What similarities exist between the pattern and design of Khorasan’s Kurdi carpets and those of Baluchi’s in Sistan and Baluchestan province? This study also tries to investigate the shared structures between Khorasan’s Kurdi carpets and those of Baluchi’s in Sistan and Baluchestan province. This study is analytic – descriptive with a comparative design. The data pool consists of samples from two regions of Khorasan Kurds and Baluchis of Sistan Baluchestan province. To this aim, 10 samples from Khorasan Kurdi carpets and 10 samples from Baluch carpets were purposefully selected for the analysis. The data for this study were collected through field and library studies. The results indicate that the residence of various tribes such as Baluch in Khorasan has led to an impact on the weaving traditions in this region like patterning. The analysis of the samples shows noticeable similarities in the patterns used in the main text and borders of the carpets from the two regions. The use of Nargess border patterns in Khorasan Kurdi carpets and Kajaveh patterns in Baluchi carpets of Sistan Baluchestan province, the unity and similarity of figures in the main text and borders, the lack of cornering, the density of figures in the borders and the use of various decorative chain designs are among the shared features of the carpets from the two regions under investigation

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kurdi carpets
  • Pattern and design
  • khorasan
  • Baluchi
  • Sistan and Baluchestan
  • comparative study
## • آذرپاد، حسن. حشمتی رضوی، فضل الله. ( 1377 ). فرشنامه ایران . تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ## • بورکهارت، تیتوس. ( 1369 ). هنر مقدس. مترجم: جلال ستاری. تهران: انتشارات سروش. ## • حسین آبادی، زهرا. رهنورد، زهرا. ( 1385 ). بررسی نقش و رنگ، در قالی سیستان، فصلنامه علمی پژوهشی گلجام، شماره 4 و 5. انجمن علمی فرش ایران، تهران، صفحه 57 تا 74## • حشمتی رضوی، فضل الله. ( 1387 ). تاریخ فرش سیر تحول و تطور فرش فرش بافی ایران. تهران: انتشارات مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت). ## • حصوری، علی.( 1371 ). فرش سیستان. تهران: انتشارات فرهنگان. ## • دریایی، نازیلا. ( 1386 ). زیبایی شناسی در فرش دستباف ایران. تهران: انتشارات مرکز ملی فرش ایران. ## • ژوله، تورج. (1390 ). پژوهشی در فرش ایران .تهران: انتشارات یساولی. چاپ دوم. ## • مرتضوی، مهدی. فلاح، مهدی. ( 1388 ). چگونگی ریشه یابی نقوش و طرح های موجود بر روی فرش های دست باف بر اساس مطالعات قوم باستان شناسی: مطالعه موردی منطقه سیستان، فصلنامه علمی پژوهشی گلجام، شماره 14 ، انجمن علمی فرش . ایران، تهران، صفحه 69 تا 88 ## • میرنیا، سیدعلی. ( 1368 ). ایل ها و طایفه های عشایری کرد ایران. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی. ## • هال، آلستر. ( 1377 ). گلیم. مترجم: شیرین همایون فر. تهران: انتشارات کارنگ. ## P.R.J،Ford(1989). Oriental Carpet Design. London:Thames&Hudson W، Stanzer.(1988). Kordi lives. Rugs.Flatweves of .the kurds in khorasan . wien: adil besim ohg ## www.sbportal.ir ،  ## • سایت استانداری سیستان و بلوچستان• .1/2/ بازیابی شده در تاریخ  97 ##