نمادشناسی تصویر حاملان عرش در کتاب عجایب المخلوقات قزوینی بر پایه نجوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

تصاویر دینی را می توان یکی از مجاری انتقال مفاهیم اجتماعی و فرهنگی دانست؛ اما متأسفانه همیشه تفاسیر سطحی و کلی
از آن ارائه می شود؛ بر این اساس در این پژوهش سعی بر آن است که اجزا و ساختار تصویر حاملان عرش خداوند در کتاب عجایب
المخلوقات قزوینی بررسی شود. این نقوش هم در متون اسلامی به عنوان حاملان عرش خداوند و هم در متون نجومی به عنوان
صورفلکی منطق هالبروج مشاهده می شوند. هدف این پژوهش کشف ارتباط بین رن گهای تصاویر در نظام نمادین نجومی و نظام
نمادین موجود در ادیان است. بر این اساس پژوهشگر بر آن شد که تأثیر معتقدات نجومی در ارتباط با رنگ چهار صورت فلکی
اصلی منطق هالبروج به عنوان عالم کبیر بر تصاویر دینی به عنوان یکی از عرصه های تجلی اعتقادات مردمان در ادوار مختلف به
عنوان عالم صغیر را بررسی کند. از آن جا که چنین موضوعی نیازمند مطالعات تطبیقی میان رشته ای بین حوزه نجوم و حوزه ادیان
بود؛ رو شآیکونوگرافی واربورگ-پانوفسکی به عنوان روش متناسب با موضوع تحقیق انتخاب شد. نهایتاً پژوهشگر به این نتیجه
رسید که رنگ نقوش حاملان عرش خداوند در کتاب عجایب المخلوقات با رنگ صورت های فلکی اصلی منطق هالبروج و عناصر
اربعه وابسته به آن ها کاملاً منطبق هستند و به کاربردن چهار رنگ سیاه، زرد، طلایی )سفید( و قرمز برای تصویر حاملان عرش
خداوند در کتاب عجایب المخلوقات قزوینی گویای تأثیرات باورهای نجومی در ارتباط با چهارصورت فلکی اصلی منطق هالبروج و
عناصر اربعه وابسته به آن از عالم کبیر براساس باورهای مربوط به حاملان عرش خداوند در ادیان به عنوان یکی از عرصه های
تجلی اعتقادات مردمان به عنوان عالم صغیر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Symbolism of the Image of the Throne Carriers in the Book of Wonders of Qazvini based on Astronomy

نویسنده [English]

  • Hamideh Mirfendereski
Department of Islamic Art, Faculty of Handicrafts, Art University of Isfahan
چکیده [English]

Religious images can be considered as the transmitters of social and cultural concepts, but unfortunately they
are usually presented theough surface and general interpretatipns. Accordingly, in this research, we have tried to
investigate the components and structure of the image of the Lord’s throne carriers in the book of the Wonders.
These motifs are seen in Islamic texts as the carriers of the throne of God and in the astronomical texts as the constellation
of the region.
The aim of this study was to explore the relationship between colors of images in the symbolic system of astronomy
and religions. Accordingly, the researcher sought to investigate the effect of astronomical beliefs on the color
of the four major constellations of the region on religious imagery as one of the manifestations of people’s beliefs
in different periods of minor world.
Since there was a need for interdisciplinary comparative studies between the astronomy and the field of religions,
the iconography Varburg-Panovsky method was selected as the reaerch method of this research.
Finally, the researcher concluded that: The colors of the images of the carriers of the Throne of God in the book
of Wonders are perfectly consistent with the colors of the main constellations of the region and their associated
elements. Moreover, the use of four colors of black, yellow, gold (white) and red for the image of the carriers of
the throne of God in the Qazvin Wonders Book illustrates the effects of astronomical beliefs of the four major
constellations of the region and its associated elements of the great universe on the beliefs related to the carriers of
the God throne in religions as the manifestations of the beliefs of the people as a minor world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • symbolism
  • color
  • Throne carriers
  • astronomy
  • Iconography
## • قرآن کریم ## • بختورتاش، نصرت اله. ) 1380 (. نشان رازآمیز )گردونه خورشید یا گردونه مهر.( تهران: فروهر. ماهیت بازنمایی « .) ## • پیردهقان، مریم؛ پیربابایی، محمدتقی. ) 1393 .» عناصرچهارگانه در هنر اسلامی بر اساس پیش متن های فلسفی کنگره بی نالمللی فرهنگ و اندیشه دین . ی قم: مرکز راهبردی مهندسی فرهنگی شورای فرهنگ عمومی استان بوشهر. ## • دریایی، محمد. ) 1391 (. مزاج خود را بشناسیم: مزاج خوراکی ها و مصلحات آن ه.ا تهران: سفیراردهال. آیکون نگاری سیاره زحل/ کیوان « .) ## • شمس الدین، شبنم. ) 1394 پایان نامه چاپ نشده کارشناسی ارشد، دانشگاه .» در نگارگری ایرانی هنر اصفهان، دانشکده ادیان و تمد نها، رشته پژوهش هنر. ## • شوالیه، ژان؛ گربران، آلن. ) 1385 (. فرهنگ نماده.ا مترجم: سودابه فضایلی. تهران: جیحون.## • کربن، هانری. ) 1389 (. واقع انگاری رنگ ها و علم میزا . ن مترجم: انشاء اله رحمتی. تهران: سوفیا. نمادشناسی صورت « .) ## • کلانتری سرچشمه، مسعود. ) 1388 پایا ننامه چاپ نشده .» فلکی منطقه البروج در هنر ایرانی- اسلامی کارشناسی ارشد. دانشگاه هنر اصفهان: دانشکده ادیان و تمدن ها.## • کلینی الرازی، ابی جعفر محمدبن یعقوب بن اسحاق. ) 1348 اصول کافی اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی و علمی )جلد اول.( مترجم: جواد مصطفوی. تهران: نشر فرهنگ اهل بیت )ع(. ## • مجلسی، محمد باقر. ) 1364 (. بحارالانوا.ر مترجم: موسی همدانی. تهران: نشر محمد. ## • نعم تال هولی، سیدنورالدین. ) 1356 (. رساله حضرت نورالدین شاه نعمت اله ول . ی تهران: انتشارات خانقاه نعمت الهی. ## • نصر، حسین. ) 1342 (. نظر متفکران اسلامی درباره طبیعت: خلاصه ای از آراء اخوان صفا، بیرونی و ابن سینا راجع به جهان. تهران: دانشگاه تهران. ## • وید نگرن، گئو. ) 1392 (. پژوهشی در خرقه درویشان و دلق صوفیا . ن مترجم: بهار مختاریان. تهران: آگه. ## • یاحقی، محمدجعفر. ) 1375 (. فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارس . ی تهران: سروش. ## • یونگ، کارل گوستاو. ) 1377 (. انسان و سمبل های . ش مترجم: محمود سلطانیه. تهران: جامی.## • Getting, F. (1987). The Secret Zodiac. New York: Routledge& Kegan Paul. ## • Keil, Carl Friedrich & Delitzsch, Franz. (2002). Commentary on the Old Testament. Peabody, MA: Hen drickson. ## • MacArthur, John. (1999). The MacArthur New Testament Commentary. Chicago, IL: Moody Press. ## • Munsterberg, Marjorie. (2013). Iconographic Analysis. http:// Writing a boutart. Org/pages/Iconographicalysis. Html. ## • Pingree, D. (1997). From Astral Omens to Astrology: From Babylon to Bikaner. (Vol LXXVIII). Roma: Is. I.A.O. ## • http://www.pintrest.com