بررسی و معرفی تزیینات بناهای روستای حمامیان بوکان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه تهران و امریه اداره میراث فرهنگی مهاباد (نویسنده مسئول)

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد باستا نشناسی دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

حمامیان از مهمترین روستاهای بوکان محسوب می شود که به واسطه آثار معماری شاخص از دوره قاجاریه، در مطالعات
باستا نشناسی ایران از جایگاه ممتازی برخوردار است. در دوره مزبور به وسیله خوانین و اربابان محلّی بناهایی شامل مسجد،
حوضخانه، آرامگاه و عمارت اربابی پایه گذاری شده است که جهت مطالعه معماری قاجاریه در منطقه ای از ایران تحت عنوان
کردستان که تاکنون در محافل علمی کشور ناشناخته مانده، اهمیت ویژه ای دارد. در پژوهش حاضر سعی می شود تا به بررسی و
معرفی تزیینات بناهای روستای حمامیان در شهرستان بوکان پرداخته شود، به عبارت دیگر سعی می شود تا به این پرسش پاسخ
گفته شود که مهمترین عوامل احداث بناهای یاد شده در این روستا به چه دلیل و تزیینات و سبک آ نها از چه الگوهایی تأثیر
پذیرفت هاند؟ علاوه بر این بناها که حاصل توجه اربابان و خوانین روستای حمامیان، تزیینات و سبک این بناها را می توان در بناهای
نواحی کردستان از جمله شهرهای مهاباد، سقز و سنندج مشاهده کرد. در پژوهش حاضر که با بهر هگیری از روش کتابخانه ای و
میدانی به انجام رسید، مشخص شد که خوانین حمامیان جهت نشان دادن قدرت سیاسی و اقتصادی خود در میان دیگر خوانین
منطقه مکریان، در عصر قاجاریه اقدام به بنا نهادن مجموعه بناهایی در محل سکونت خود کرد هاند که ساختار معماری و ویژگی
تزیینی آ نها برگرفته از الگوهای بومی و منطق های کردستان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating and Introducing the Decorations of the Buildings of the Village of Hamamyan Bukan

نویسندگان [English]

  • esmaeil salimi 1
  • jamila solhjoo 2
1 M.A. in Archaeology, university of Tehran (Corresponding Author)
2 M.A. in Archaeology, Isfahan Art university
چکیده [English]

The Hamamyan is one of the most important villages of Bukan which has a privileged position in Iranian archaeological
studies due to its impressive architectural works from Qajar period. During this period, mosques, basins,
tombs, and master buildings were built by local masters, which is of particular importance for the study of Qajar
architecture in an area of Iran known as Kurdistan that has not yet been recognized in the country’s scientific circles.
The present study tried to study and introduce the decorations of Hamamian village’s buildings in Bukan, in other
words, it attempted to answer the question of: what are the most important factors for the construction of the mentioned
buildings in this village and their decorations and styles? What patterns have influenced them? In addition to
the buildings which are the result of the attention of the masters of the Hamamian village, the decorations and style
of these buildings can be seen in the buildings of Kurdistan, including the cities of Mahabad, Saqez and Sanandaj.
Using library and field methods in the present study, it was found that the Hammanians have begun to build complex
buildings in their residence to show their political and economic power among the other Makarians in the Qajar era.
The architectural structure and decorative features of these buildings are derived from the local and regional patterns
of Kurdistan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hamamiyan village
  • Architecture
  • building decoration
  • Bukan
  • Kurdistan
## .) • آرشیو میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی. ) 1385گزارش «.» ثبتی آثار ## • احمدی، عبا سعلی؛ شاطری، میترا؛ رحیمی، کاوه. ) (1394 بازنمود معماری ایرانی - اسلامی در مساجد دوره قاجار شهر سقز « .») )مطالعه موردی مساجد دومنار، شیخ مظهر و مسجد ترجان سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری، تهران: نشر دبیرخانه دائمی کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه.1- شهری: 13 بررسی و « .)  ## • اسکندر زاده، منوچهر؛ حسین زاده، صابر. ) دومین .» مطالعه ویژگی های معماری مسجد حمامیان شهر بوکان کنفرانس بین المللی عمران، معماری و توسعه اقتصاد شهری، .1- شیراز: نشر موسسه آموزشی مدیران خبره نارون: 6 1394 ## • افخمی، ابراهیم. ) 1364 (. تاریخ فرهنگ و ادب مُکریان بوکا . ن سقز: انتشارات محمدی. ## • بابا مردوخ، روحانی. ) 1382 (. تاریخ مشاهیر کُرد - اُمرا و خاندان ه.ا به کوشش محمدماجد مردوخ روحانی. جلد چهارم. چاپ دوم. تهران: نشر سروش. ## • بدلیسی، شرف الدین بن شمس الدین. ) ۱۸۶۰(. شرفنام . ه به کوشش: محمد عل یعونی. مصر: انتشارات فر جالله ذکی الکُردی. ## • پدرام، محمود. ) 1373 (. تمدن مهاباد: مجموعه آثار باستانی از قلعه دم دم تا تخت سلیمان. تهران: نشر هور. .) ## • خوانساری، مهدی؛ مقتدر، محمدرضا؛ یاوری، مینوش. ) 1383 باغ ایرانی، بازتابی از بهشت. تهران: نشر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. ## • دمورگان، ژاک. ) 1339 (. جغرافیای غرب ایرا . ن مترجم: کاظم ودیعی. جلد دوم. تبریز: نشر شفق تبریر. ## • رزم آرا، علی. ) 1330 (. فرهنگ جغرافیایی ایران )آبادی ها(. جلد
چهارم. تهران: دایره جغرافیایی ستاد ارتش. ## • روژبیانی، محمدجمیل. ) 1381 (. فرمانروایان مُکریان در کُردستان. مترجم: شهباز محسنی. تهران: نشر آنا. ## • ژوله، تورج. ) 1381 (. پژوهشی در فرش ایرا . ن تهران: نشر یساولی. روند شکل یابی و توسعه شهر مهاباد « .) ## • سلیمی، اسماعیل. ) 1پایان نامه کارشناسی ارشد رشته .» با اتکا برداده های باستانشناسانه باستان شناسی، دانشگا هتهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی. ## • شعرباف، اصغر. ) 1373 (. گره و کاربندی. تهران: سبحان نور. ## • صباحی، سیدطاهر. ) 1394 (. گلیم )چکیده ای از تاریخ و هنر تخت بافته های شرق(. مترجم: سمیرا سلیمی. تهران: نشر ویژه. بررسی و معرفی آثار شاخص معماری « .) ## • صل حجو، جمیله. ) 1396 پایا ننامه کارشناسی ارشد رشته .» شهرستان بوکان در دوره قاجار باستا نشناسی، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده حفاظت و مرمت. مسجد میرالیاس و مدرسه ناصریه « .) ## • صمدی، سید محمد. ) 1391 .55-54 : مجله مهاباد، شماره 139 ،» در مهاباد ## •_______________ . ) 1373 (. نگاهی به تاریخ مهاباد.مهاباد: نشر رهرو. ## • غوریانس، اسکندر. ) 2536 (. قیام شیخ عبیدالله شمزینی در عهد ناصرالدین شاه. به کوشش: عبدالله مردوخ کردستانی، تهران: نشر دانش. وظایف و کارکرد « .) ## • قلاوند، زهرا؛ خسروبیگی، هوشنگ. ) 1393 مجله تاریخ ایران، شماره ،» حکّام ایالات و ولایات در دوره قاجاریه .113-127 :74 /5 ## • گروتر، یورگ. ) 1375 (. زیباشناختی در معمار . ی مترجم: جهانشاه پاکزاد؛ عبدالرضا همایون، تهران: نشر دانشگاه شهید بهشتی. بررسی طرح مرمت مسجد حمامیان « .) ## • مردانی، اسرا. ) 1395 سومین کنفرانس بین المللی پژوهش .» بوکان با نگاهی به عارضه آن در مهندسی، علوم و تکنولوژی، باتومی )گرجستان(: موسسه سرآمد .1- همایش کارین: 11 ## • مردانی، عایشه؛ امامقلی، عقیل؛ فریدو نپور، رضا؛ بالایی، پریسا. معرفی و شناسایی ساختار تاریخی - جغرافیایی مسجد حمامیان « .)1393( اولین کنفرانس ملی جغرافیا، .» بوکان براساس نوسانات جغرافیایی گردشگری، منابع طبیعی و توسعه پایدا،ر تهران: نشر مؤسسه ایرانیان .1- )قطب علمی برنام هریزی و توسعه گردشگری دانشگاه تهران(: 7 نهاد ریاست جمهوری، معاونت « .) ## • مرکز آمار ایران. ) 1385 استان آذربایجا نغربی، شهرستان .» برنامه ریزی و نظارت راهبردی بوکان. ## • معماریان، غلامحسین. ) 1387 (. معماری ایرانی. به کوشش: محمد کریم پیرنیا. تهران: نشر سروش دانش. معیارهای تقسیمات کشوری در « .) ## • نوح هخوان، حامد. ) 1391 . مجله خرد نامه، سال چهارم، شماره 9 .» دوره پهلوی ## • نورسی، حامید. ) 1397 (. بناهای تاریخی شهرستان مهاباد در ادوار صفویه و قاجار. تبریز: انتشارات پروژه ترجمه حسنلو. ## • نیکیتین، واسیلی. ) 1366 (. کُرد و کُردستا . ن مترجم: محمد قاضی. تهران: انتشارات نیلوفر. ## • هال، آلستر؛ جوزه لوچیک، یووسکا. ) 1377 (. گلیم. مترجم: شیرین همایونفر و نیلوفر الفت شایان. تهران: نشرکارنگ. ##• Bishop. Isabella (1891), “Journeys in Persia and Kurdistan”, Vol. II. Londan. ## • Ker Porter, S. R, (1822), “Travels in Georgia, Persia, Armenia, Ancient Babylonia”, Vol. I, London. ## • Rawlinson. H.C, (1840) “Notes on Journey from Tabriz, through Persian Kurdistan, to the Ruins of Takhti- Soleiman, and fram Thence by Zenjan and Tarom, to Gilan, in October and November”, 1838; With a Memoir on the Site of the Atropatenian Ecbatana”, Journal of the Royal Geographical Society of London, Vol. 10. Pp 1- 64.##