بررسی نظام گفتمانی طرحواره تنشی در قالی سنگشکو موزه میهو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه اراک، گروه آموزشی فرش

چکیده

تمرکز و تأمل بر علوم مرتبط با خوانش و مطالعه فرش دس تبافت ایرانی، یکی از راهبردها و راهکارهای پژوهشی جهت شناخت
هر چه بهتر این پدیده ارزشمند تاریخی، هنری و فرهنگی به شمار م یرود. قالی ایرانی ب هعنوان نمودی از هویت ملی، دارای
ظرفیت بالا در انواع پژوهش های بنیادی، کاربردی و توسعه ای است. خوانش، تجزیه و تحلیل فرش دست بافت ایرانی از جایگاه
علم زبا نشناسی و منظر نظام نشانه شناسی و نشانه - معناشناسی، نگاهی تازه در حوزه مطالعات بینارشته ای است. در این مقاله
سعی بر آن است تا نظام گفتمانی نشانه- معناشناسی مکتب فرانسه، یعنی طرحواره تنشی وابسته به علم زبان شناسی بر روی
یکی از قالی های سنگشکو )لچک ترنج حیوانی( دوره صفوی که درموزه میهو کیوتو نگهداری می شود، مورد تحلیل، سنجش و
ارزیابی قرارگیرد. نوع پژوهش بنیادین و روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و روش گردآوری داد هها اسنادی و کتابخانه ای است. اجرا،
پیوند و پیاده سازی و خوانش طراحی نقوش قالی با حوزه گفتمان نشانه - معناشناسی )طرحواره تنشی و مربع معنایی( در قالی
سنگشکو، ه مچنین تأکید بر امکان خوانش و تفسیر متون و آثار هنرهای بومی و سنتی با روش های تحلیلی و ساختاری جدید،
اهدف این مقاله است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Discursive Systems (Tension Scheme) in Sangeshko Carpet of Miho Museum

نویسنده [English]

  • mohammad afrough
Assistant Professor of Arak University, Faculay of Art, Carpet Department
چکیده [English]

The focus on science related to the reading and study of Iranian handmade carpets is one of the research strategies
which help better understanding of this valuable, historical, artistic and cultural phenomenon. Persian carpet
as a part of Iranian national identity has a high potential in a variety of basic, applied and developmental research.
Reading and analysis of Iranian handmade carpets from the position of linguistics science and the perspective
of the semiotic system and sign-semantics is a new perspective in interdisciplinary studies. In this article, the
researcher tried to analyze, measure and evaluate the sign-semantics of the French school, namely the tension
scheme which is related to linguistic science, on one of Sangeshko carpets (animal Lachak and Toranj) of the
Safavid period which is kept at the Miho Museum of Kyoto. The research method is descriptive-analytical and the
data collection method is based on documentary and library information. The purpose of this research is not only
implementation, linkage, and reading of Sangeshko carpet design using the domain of discourse and semantics
(Tension scheme and semantic square), but to emphasize on the ability to read and interpret native and traditional
artistic texts and works with new analytical and structural methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sign-Semantics
  • Semantic Square
  • Tension Scheme
  • Carpet
  • Sangeshko
## • احمدی­ پیام، رضوان. (1388). «سیر تحول و تطور مضمون شکار در هنر ایران»، کتاب ماه هنر، شماره 131: 102-107. ##• آژند، یعقوب.( 1388) . «اصل واق در نقاشی ایران»، دانشگاه تهران، فصلنامه علمی پژوهشی هنرهای­زیبا، شماره 13:38-5. ##• اشپوهلر،ف. (1380). تاریخ ایران دوره صفوی - پژوهش دانشگاه کمبریج - «قالی­بافی و نساجی»، مترجم : یعقوب آژند. تهران:انتشارات جامی. ## • پاکباز، روئین. (1386). دایره المعارف تاریخ هنر،چاپ ششم، تهران: نشر فرهنگ معاصر. ## • پوپ، آرتور اپهام.( 1388) . سیری در هنر ایران. مترجمان: زیر نظر سیروس پرهام. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ## • تقوی­نژاد، بهاره،( 1387). «تجلی نقوش گرفت و گیر در فرش دوره صفوی»، فصلنامه علمی پژوهشی گلجام، شماره 9:صص:62-49 ## • خلف­تبریزی، محمدحسین. (1361). برهان قاطع. به اهتمام محمد معین، تهران: انتشارات امیرکبیر. ## • داودی­ مقدم، فریده، (1391). «تحلیل نشانه - معناشناسی شعر آرش کمان­گیر و عقاب تحول کارکردی تقابلی به فرآیند تنشی»، دانشگاه تربیت مدرس، فصلنامه علمی پژوهشی جستارهای زبانی، شماره 124:4-105 ## • دهخدا، علی­اکبر.(1373). لغت­نامه دهخدا.تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ## • فریه، ر.دبلیو. (1374). هنرهای ایرانی. مترجم: پرویز مرزبان. تهران: انتشارات فرزان روز. ## • شعیری، حمیدرضا.الف. (1389). «بررسی فرآیند زیبایی‌شناختی از دیدگاه نشانه‌- معناشناسی گفتمان»، سایت انسان شناسی و فرهنگ ## • ____________.ب. (1389). تجزیه و تحلیل نشانه – معناشناسی. تهران: انتشارات سمت. ## • طاهری، علیرضا؛ ربیعی، سمیه. (1389). «بررسی خاستگاه و انواع نقوش واق درهنر اسلامی»، دوفصلنامه علمی ترویجی جلوه هنر، دانشگاه الزهراء، شماره4: ## • عباسی، علی ؛ معین،بابک. (1388 ).« شهید اسطوره از منظر نشانه – معناشناسی»، فصل­نامه علمی پژوهشی پژوهش در فرهنگ­و هنر، شماره 55:1-45 ## • محبی، حمیدرضا. (1380). «بررسی نقوش شکار در هنر ایران»، تهران: دانشگاه هنر تهران، مجله هنرنامه، شماره 43:10-32. ## • معین، بابک، (1388).«خوانش گفتمان کاریکاتور بر اساس طرحواره تنشی»، فرهنگستان هنر، فصل­نامه پژوهشنامه، شماره 14:22-7. ## • هانگلدین، آرمن، (1375). قالی­های ایرانی(مواد، ابزار، سوابق نقوش، شیوه­های بافت)، مترجم: اصغر کریمی. تهران: نشر فرهنگسرا (یساولی). ## • هیلن براند، رابرت. (1386). هنر و معماری اسلامی، مترجم: اردشیر اشراقی، تهران: فرهنگستان هنر. ## • واکر، دانیل. (1384). فرش­های دوره صفوی؛ تاریخ و هنر فرش­بافی در ایران(براساس دایره­المعارف ایرانیکا). مترجم: ر.لعلی خمسه. زیرنظر احسان یارشاطر، تهران: نشر نیلوفر. ## • Canby Sheila R., (2005), Islamic Art in Detail, The Biritish Museum press, London. ## • Fontanille, J. (1999). ## sémiotque et literature, Essais de méthod, Paris: PUF. ## • Greimas A.J. et Courtés J., 1993, Sémiotique. Dic�- tionnaire raisonné de la théorie du langage, Paris, Hachette. ## • Quinn, Malkolm, 1994, the swastika: constructing the symbol,routledge, London.