مطالعه‌ی مقایسه‌ای نسبت‌های عناصر کاربندی چهارده در گستره شیوه های ترسیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مرمت بنا و بافت های تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان

2 استادیار دانشکده مرمت، دانشگاه هنر اصفهان (نویسنده مسئول)

3 دانشیار گروه مرمت و تاریخ معماری، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

برای ترسیم تمامی اشکال هندسی )گره، کاربندی( احتیاج به زمینه کار است تا با تقسیمات داخلی آن، هندسه موردنظر رسم
شود. در یک زمینه مشخص می توان چند مدل کاربندی متفاوت را اجرا نموده و راهکارهای گوناگونی جهت پوشاندن فضا ارائه
داد. شیوه های گوناگون ترسیم، تفاو تها و تشاب ههایی را در عناصر کاربندی و ویژگی های آن ها پدید م یآورند. لذا در این مقاله
بررسی نمونه ای که بتواند ویژگی ها را به طور کامل تری مشخص سازد، مد نظر قرار گرفت. از بین کاربندی های گوناگون، کاربندی
زمینه چهارده بیشترین و کامل ترین تعداد شیوه های ترسیم را دارد. لذا کاربندی زمینه چهارده به عنوان نمونه مطالعاتی مورد
بررسی قرار گرفت. پژوهش های مختصری در سال های اخیر در رابطه با نحوه ترسیم، گونه شناسی و نحوه اجرای کاربندی ها ارائه
شده است؛ اما بررسی عناصر کاربندی با دید محاسباتی و مقایسه آ نها در یک زمینه مشخص جهت ارائه تعریفی خاص، برای
نخستین بار توسط نگارندگان انجام پذیرفته است. این پژوهش بر پایه شیوه های ترسیم، بنیان گذاری شده است. پس از ترسیم
پلان و مقاطع انواع کاربندی ها در زمینه چهارده، مساحت تک تک عناصر تشکی لدهنده آ نها با نرم افزارهای ترسیمی به دست
آمد؛ سپس بر اساس ویژگی منحصربه فردشان دسته بندی شدند. این مقاله در راستای تکمیل و مقایسه روابط و ساختارهای
ریاضی فراموش شده نهفته در کاربندی های دارای زمینه مشترک، به نگارش درآمده است. ماهیت این بررس یها در ذیل روش های
تحقیق کیفی- کمی با شیوه غیرتجربی از نوع علی- مقایسه ای است. نتیجه پژوهش مبین این مطلب است که شیوه های گوناگون
ترسیم کاربندی زمینه چهارده به هفت دسته کلی تقسیم می شوند. بررسی ها از دیدگاه هندسی و نسبت عناصر تشکی لدهنده آن
انجام شده است. در شیوه های گوناگون ترسیم کاربندی زمینه چهارده ویژگی های متفاوتی از لحاظ نسبت های حسابی، مساحت
هر عنصر و تعداد عناصر مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Study of the Proportions of Fourteen-sided Karbandi Elements in the Field of Drawing Techniques

نویسندگان [English]

  • shahrzad Ayinechi 1
  • Nima Valibeig 2
  • farhad tehrani 3
1 PhD student of Restoration of Historical Buildings and Textures, Isfahan Art University
2 Assistant Professor, Isfahan Art University, Restoration Faculty (Corresponding Author)
3 Associate Professor, Shahid Beheshti University, Restoration and Architectural History Faculty
چکیده [English]

Background is necessary for drawing all geometrical forms (e.g. knots and Karbandies) in order to draw the
underlying geometry through its internal divisions. Several various Karbandi models can be implemented in a
specific background and different solutions can be presented to cover the space. Various methods of drawing create
differences and similarities in the elements and properties of Karbandies. Therefore, a sample study that can more
fully characterize features was considered in this article. Of the various Karbandies, the fourteen-sided Karbandi
has the most complete number of drawing modes. Therefore, the fourteen-sided Karbandi was studied as a case
study. A limited number of studies have been conducted during recent years on graphical method, typology and
karbandies implementation method. However, this article is the first attempt to investigate Karbandi elements with
computational approach and compare them in a specific background to present a specific definition. The present
research was based on graphical methods. After drawing the plans and sections of the fourteen-sided Karbandies,
the area of each of their constituent elements was obtained by drawing software. Then they were categorized according
to their unique characteristics. This article was written to complement and compare forgotten mathematical
relationships and structures hidden in common contexts. The nature of these studies is comparative in the form
of qualitative-quantitative non-empirical research methods. The result of the research shows that the different ways
of drawing contextual work are divided into seven general categories. Surveys have been done from a geometrical
point of view and the ratio of its constituent elements. There were several properties in the different drawings of
fourteen-sided Karbandies in terms of arithmetic ratios, area of each element and number of elements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • karbandi form
  • geometrical features of cover
  • kabrnadi elements
  • fourteen-sided background
  • plum and out of plum work
 ## • ابوالقاسمی، لطیف؛ عمران یپور، علی. ( 1384 ). هنر و معماری اسلامی ایران. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی. ## • بزرگمهری، زهره. ( 1371 ). هندسه در معمار ی. چاپ سوم. تهران: میراث فرهنگی کشور و سبحان نور. ## • بمانیان، محمدرضا؛ اخوت، هانیه؛ بقایی، پرهام. ( 1390 ). کاربرد هندسه و تناسبات در معمار ی. تهران: هله/طحان. ## • پاپادوپولو، آلکساندر. ( 1368 ). معماری اسلامی. مترجم: حشمت جزنی. تهران: رجاء. ## • پورنادری، حسین. ( 1379 ). شعرباف و آثارش (جلد دوم گره و کاربندی). تهران: میراث فرهنگی کشور.## • پیرنیا، محمدکریم. ( 1362 ). درس نامه معماری اسلامی. تهران: .145- دانشگاه تهران. صص 119 ## • تهرانی، فرهاد. ( 1388 ). سخنرانی با موضوع کاربندی ویژ.ه تهران: کمیته ملی ایکوموس ایران. ## • حلی، علی اکبر. ( 1365 ). گره ها و قوس ها در معماری ایران. تهران: بی جا. ## • رئیس زاده، مهناز؛ مفید، حسین. ( 1374 ). احیای هنرهای از یادرفته: مبانی معماری سنّتی در ایران به روایت استاد حسین لرزاد.ه چاپ دوم. تهران: مولی.## • رئیسی، مهدی؛ بمانیان، محمدرضا؛ تهرانی، فرهاد. ( 1392 ).«بازنگری در مفهوم کاربندی بر مبنای هندسه نظری، عملی و نقش ساختمانی »، دو فصلنامه علمی- پژوهش مرمت و معماری ایران، ،دوره 3، شماره 5 :33-54## • ریحانی همدانی، حسن؛ صاحب محمدیان، منصور؛ افشین مهر،وحید؛بمانیان،محمدرضا،(1397).« تحلیل ریاضی کاربندی های ساده معماری ایران»، مجله پژوهش های باستان شناسی ایران، شماره 17 :201-220.## • زمرشیدی، حسین. ( 1389 ). گنبد و عناصر طاقی ایران. تهران: نشر زمان.## • سلطان احمدی، بهمن؛ تهرانی، فرهاد. (1392).«بازنگری در فناوری پوشش فضا توسط باریکه تاق در کاربندی » ، مجله پژوهش هنر ، شماره 65:4-70. ##• شعرباف، اصغر. ( 1385 ). گره و کاربندی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. سبحان نور. ## • صاحب محمدیان، منصور؛ فرامرزی، سینا. ( 1390). «گونه شناسی و تدوین ساختار هندسی کاربندی در معماری ایران»، نشریه هنرهای زیبا- معماری وشهرسازی، شماره 97:48-109 . ## • صلواتی، عباس. ( 1393 ).« بررسی روش ها  و جزییات پوشش های کاربندی، با تأکید بر باریکه طا قهای باربر در برخی از نمونه های معاصر و تاریخی »،فصلنامه علمی فنی هنری اثر ، شماره 53:62-68 . ## • فرشچی، حمیدرضا؛ دانای ینیا، احمد؛ تهرانی، فرهاد. ( 1395).«نظام هندسی زمینه های رسمی بندی یک پا، برگرفته از دایره محیطی»، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مرمت و معماری ایران، ،شماره :127:12-.138. ## • کاشانی، غیاث الدین جمشید. ( 1366 ). رساله طاق و ازج. مترجم و تحشیه: سید علیرضا جذبی. تهران: سروش. ## • معماریان، غلامحسین. ( 1374 ). نیارش سازه های تاقی در ایران. تهران: دانشگاه علم و صنعت. ## • _______________. ( 1394 ). معماری ایران نیارش. تدوین: هادی صفای یپور. تهران: موسسه فرهنگی هنری نغمه نواندیش. ## • مولوی، بهزاد. ( 1381 ). بررسی کاربرد هندسه در معماری گذشته ایران. تهران: نشر وزارت مسکن و شهرسازی مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن. ## • نجیب اوغلو، گل رو. ( 1379 ). هندسه و تزیین در معماری اسلامی (طومار توپکاپی). مترجم: مهرداد قیومی بیدهندی. تهران: روزنه. ## • نقره کار، عبدالحمید؛ حمزه نژاد، مهدی؛ رنجبر کرمانی، علی محمد؛نعیم اورازانی، سعید. ( 1387 ). درآمدی بر هویت اسلامی در معماری و شهرساز . ی تهران: پیام سیماگران. ## • نوایی، کامبیز و حاجی قاسمی، کامبیز. ( 1390 ). خشت و خیال: شرح معماری اسلامی ایران. تهران: دانشگاه شهیدبهشتی؛ سروش (انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران). ## • Garofalo,Vincenza. (2016). “The Geometry of a Domed Architecture: A Stately Example of Karbandi at Bagh-e Dolat Abad in Yazd”, Nexus Network Journal Architecture and Mathematics, 18(1), Springer Verlag. ## • Mohammadi, Amir Amjad; Asefi, Maziar; Nejad Ebrahimi, Ahad. (2018). “The Geometrical Regularization for Covering Irregular Bases with Karbandi”, Nexus Network Journal Architecture and Mathematics, 20(2). ## • Pour Ahmadi,Mojtaba. (2012). “A Geometrical Anal�- ysis of the Mausoleum of Sheikh Zahed-e Gilani”, Nexus Network Journal, (14)2.