بررسی و شناخت مضامین و نقوش سنگ قبرهای محفوظ در هارونیه توس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی، موسسه آموزش عالی فردوس

چکیده

تزیینات سنگ قبرهای گورستان های تاریخی ایران نکات قابل تأملی دارند. مجموعه هارونیه توس حاوی سن گقبرهایی از دوره
تیموری تا قاجار است که با کتیبه و نقوش متنوعی آراسته شده اند. در این پژوهش 34 سن گقبر موردمطالعه بوده که به دلیل
همسانی در نقش و طرح، 10 نمونه به روش هدفمند انتخاب گردیده است. هدف از این پژوهش مطالعه ساختار، کتیب هها و نقوش
سن گقبرها می باشد. این مقاله درصدد پاس خگویی به این سؤال است که مضمون، فرم کتیبه ها و نقوش در سنگ قبرهای مجموعه
هارونیه چیست؟ روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است و گردآوری داد هها بر مبنای اطلاعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی است.
یافته های مقاله نشان م یدهد که نقوش سنگ قبرها، نشا ندهنده الگویی مشخص و غالب بر طراحی و تزیین آن ها و گواه اندیشه،
اعتقاد و فرهنگ بازماندگان و بازتاب فضای شیعی آن دوران بوده است. مضامین ب هکار رفته بر سنگ قبرها، در درجه اول بر صورت
قبرها ظاهرشده؛ که شامل آیات، اسماء خداوند، اشعاری در وصف فراق و نکوهش دنیا است که به جاوید بودن خداوند رحمان و
ناپایدار بودن انسان اشاره دارد. در این قبور خطوط از تعلیق و ثلث تا نستعلیق، همگی طلب آمرزش از خداوند رحیم را با توجه
به مضامین نوشت هها و گیاهان در پی داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Exploring and recognizing the themes and designs of tombstones are reserved in Harounie of Tous

نویسندگان [English]

  • alireza sheikhi 1
  • atiyyeh jahanian 2
1 Assistant Professor in Applied Art Faculty, University of Art (Corresponding Author)
2 MA Student in Islamic Art, Ferdows Institute of Higher Education, Mashhad
چکیده [English]

Tombstones decorations have solid details in Iranian historic cemeteries. The Harounie of Tous Collection contains
monuments from the Timurid period to the Qajar era, decorated with various inscriptions and designs. In this
research, 34 gravestones were selected, 10 of which were selected by a purposeful method because of their similarity
in the motif and design. The purpose of this research is to study the structure, inscriptions and graffiti designs.
This paper seeks to answer this question, what is the theme, the form of inscriptions and motifs in the Tombstones
of the Harounie Collection? The research method is descriptive-analytic and data collection is based on library
information, documentation and field studies.
The findings of the article show that the gravestones motives are a distinctive and dominant pattern on their
design and decoration and evidence of the thought, belief and culture of the survivors and reflection of the Shia
atmosphere of that era. The used themes are primarily the verses, the names of God, the poems in the description
of the parting and condemnation of the world, which refer to the eternal existence of the Most Compassionate God
and the unsteadiness of man. The inscriptions are written with the Taliq. Sols and Nastaaliq, all of which demand
forgiveness from God’s mercy, according to the contents of the writings and plants.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tous
  • Tombstone
  • Inscription
  • Motif
 ## • اصطخری، ابواسحاق ابراهیم. ) 1340 (. مسالک و ممال . ک مترجم: ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه. سنگ های مزار در گورستان های « .) • بزر گنیا، زهره. ) 1389 .84- معمار، شماره 63 ، صص: 92 ،» کهن ## • بی نا. ) 1362 (. حدود العالم من المشرق الی المغرب، به کوشش منوچهره ستوده. تهران: طهوری. نشانه شناسی نقوش « .) ## • پویان، جواد؛ خلیلی، مژگان. ) 1389 کتاب ماه و هنر، شماره ،» سنگ قبرهای قبرستان دارالسلام شیراز .98- 144 ، صص: 107 ## • جاماسپ، آسانا. ) 1371 (. متون پهلو . ی گزارش سعید عریان.. تهران: کتابخانه جمهوری اسلامی ایران. ## • جوینی، عطاملک )بی تا(. تاریخ جهان گش.ا جلد 3. تصحیح محمد قزوینی. تهران: بامداد. ## • حافظ ابرو. ) 1370 (. جغرافیای تاریخی خراسان در تاریخ حافظ ابر . و به کوشش غلام رضا ورهرام. تهران: اطلاعات. سنگ های مزار از پنجر ه مردم شناسی « .) ##  • خسرونژاد، پدرام. ) 1377 .23- کتاب ماه و هنر، شماره 1: صص 26 ،» هنر ،» شهرستان طوس و ولایت مشهد « .) ## • زنگنه، ابراهیم. ) 1375 مشکوه، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس، شماره ۵۱: صص .145-173 ## • شریفی نیا، اکبر؛ ساریخانی، مجید؛ دولت یاری، عباس؛ قائمی، شناخت و بررسی مضامین و نقوش تزیینی سنگ « .) نعیمه. ) 1395 هنرهای زیبا-هنرهای ،» قبور شهرستان دره شهر در استان ایلام .23- تجسمی، شماره 1، دوره 21 ، صص 35 .) ## • صفی خانی، نینا؛ احمدپناه، سید ابوتراب؛ خدادادی، علی. ) 1393 نشانه شناسی نقوش سنگ قبور قبرستان تخت فولاد اصفهان )با « هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، ،») تأکید بر نقوش حیوانی شیر و ماهی .67- شماره 4، دوره 19 ، صص: 80 سفید چاه، نمای های فراتر از یک گورستان « .) ## • عل ینژاد، روجا. ) 1393 ،») )شناخت و بررسی مضامین و نقوش تصویری گورستان سفید چاه .49- هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، شماره 2، دوره 19 ، صص: 56 ## • گردیزی، ابوسعید عبدالحی. ) 1363 (. زین الاخبا.ر تصحیح . عبدالحی حبیبی. تهران: دنیای کتاب. صص: 33 و 48 ## • مستوفی، حمدالله. ) 1362 (. نزهه القلو . ب تصحیح لسترنج. تهران: .151- دنیای کتاب. صص 150 ## • مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد. ) 1361 (. احسن التقاسیم فی معرفه الا قالی . م جلد 2. مترجم: عل ینقی منزوی. تهران: شرکت مولفان و مترجمان ایران. قوم باستا نشناختی گور « .) ## • نوراللهی، علی؛ علی لو، سارا. ) 1395 نگاره های ارمنیان شرق زاگرس مرکزی )خمین، شازند، الیگودرز، .107- پیمان، شماره 76 ، سال بیستم، صص: 139 ،» ) سیرک و جلفا ## • نور یجوادی، محمدتقی. ) 1394 (. مستندسازی سن گهای تاریخی دشت توس )نیمه شمالی دشت توس و دامن ههای جنوبی رشت هکوه هزار مسجد و دیگر سن گهای متفرقه.( پایگاه میراث فرهنگی منظر تاریخی و فرهنگی توس. ## • یاحقی، محمدجعفر. ) 1374 (. فرهن گنامه قرآن . ی جلد 3. مشهد: آستان قدس. ## • یعقوبی، ابن واضح. ) 1343 (. البلدا . ن مترجم: محمدابراهیم آیتی. بنگاه ترجمه و نشر کتاب. تهران. ## Barthholomac, Christian, (1904), Altiranisches Worter-.buch, strussburg ## • http://www.webcitation.org ## • tabaran.blogfa ##