تاریخ دریافت: 14 دی 1392،
تاریخ بازنگری: 15 تیر 1396،
تاریخ پذیرش: 28 بهمن 1392
چکیده
انسان بر اساس حسی مشترک وجود تناسب را در زیبایی دخیل دانسته است. با این حال زیبایی و تناسب در طول زمان همواره شکل های متفاوت و پیچیدگیهای فزایندهای به خود گرفته است،همانطور که در نقاشی، مجسمه سازی، معماری معابد و بسیاری دیگر از هنرها نمونه های پرشماری از آن وجود دارد. مقالهی پیش رو به بررسی تناسبات نقوش سفال نوع آقکند میپردازد. فرض نگارندگان بر آن است کهتناسبات طلایی و زیبایی ریشه در ادراک زیبایی شناختی انسان داشته که در نقوش سفال آقکند بازتاب پیدا کرده است.برای رسیدن به نتایج این فرض ضرورت ایجاد می کند، از موضوعی قابل محاسبهبرای توصیف زیبایی بهره ببریم. در راستای به آزمون گذاشتن این فرض، بهبیان مقدماتی از طبقهبندی علوم از دیدگاه پیرس (که شامل علوم هنجاری و غیر هنجاری)، تکامل تاریخی هندسه، ارائه تعریفی از هندسه ایده آل و چیستی آن پرداخته ایم تا بر وجود تناسب طلایی در فضای مثبت و منفی نقوش سفالینه های این دوره با تحلیلی آماری و محاسبات هندسی نائل آییم که همانا هدف اصلی مقاله را در برمی گیرد. بدین ترتیب مولفین 20 نمونه سفال نوع آقکند را با شناسهی، نقش جانوری در مرکز ونقوش گیاهی بر پسزمینه، به عنوان نمونۀ جامعه آماری، انتخاب کردند. خاستگاه این گروه سفالینه از روستای آقکند، منطقهای واقع میان زنجان وتبریز است. که در حوزهی فرهنگی غرب وشمال غرب ایران ازقرن چهارم هجری تا آغاز حملهی مغول ساخته شده است. مقاله حاضر به بررسی تناسب وهندسه نهان در سفال نوع آقکند، به عنوان پیکره اصلی مطالعاتی میپردازد که از روش آماری و گردآوری نمونههای موجود در ارائه نتایج بهره برده میشود. نگارندگان بر این باورند که وجود رویکرد هندسی بر اساس تناسب طلایی، تاییدی بر نتایج روانشناختی حاصل از مطالعات گوستاو تیودور فخنر در قرن نوزدهم و دیدگاه پیرس در علوم هنجاری و علوم غیر هنجاریاست.چنانچه با بررسی 20 نمونه نسبت سطح نقش مرکزی به سطح دایره مرکزی سفال نوع آقکند، به معیار عددی تناسبات طلایی نزدیک شویم! بدین ترتیب شاید متقاعد شویم، گونه هایزیبایی در جهان زمانی تجلی مییابد که مواد خلق شده با معیار وزن و عدد از یکدیگر متمایز شوند. از این رو مقالهدو پرسش اساسی راپاسخ میدهد؛
در بررسی زیبایی شناختی سفالینه های آقکند ضرورت بهرهگیری از رویکرد محاسباتی چیست؟ آیا زیبایی شناسی این آثار با اعداد قابل سنجش و اثبات است؟
Symmetry, Beauty and Hidden Geometry in Aghkand’s Pottery Patterns
نویسندگان [English]
Mehdi Mohammadzadeh1؛ Atefeh Fazel2؛ Hossein Samani3
چکیده [English]
Man, based on a common sense, has considered the contribution of symmetry to beauty. However, beauty and symmetry have acquired different forms and increasing intricacies throughout the time, as there are numerous examples of them in paintings, sculptures, the architecture of temples and many more. The present article studies the symmetries of Aghkand’s pottery design. The authors’ assumption rest upon the aesthetical perception of man which is reflected in Aghkand’s pottery designs. In order to test this assumption, the researcher presented a rudimentary classification of sciences provided by Pires, historical evolution of geometry, presenting an ideal definition of the what of geometry to arrive at an understanding of the existence of a golden symmetry in the positive and negative atmosphere of pattern’s designs by statistical analysis and geometrical calculations which is the main aim of this article. In order to fulfill such an aim, the authors chose 20 samples of Aghkand’s pottery with the identification of animal design in the center and herbaceous designs on the periphery. The origin of this group of potteries is the Aghkand village which is located between Zanjan and Tabriz and is formed in the cultural area of the West and North Western part of Iran from 4th hegira to the start of Mogul’s invasion. The present article studies the symmetries and hidden geometry in Aghkand’s pottery as the main issue. The method used in gathering the available sample to be used in the presentation of the results is statistical method. The authors maintains that the existence of the geometrical approach, based on the golden symmetry is a confirmation to the results taken from Gusta and Theodore Fakhner’s studies in 19 th century and Piress approach in Normative and Non-normativel sciences. If we come near to a numerical pattern concerning golden symmetries, after examining the 20 samples’ design surface to the whole circle area, then it can be assumed that beauty varieties manifest in the world, when the created elements can be differentiated by weight and number. So, the article answers two questions in this regard: 1-What is the necessity of calculation approach in aesthetical approach to the study of Aghkan’s potteries? 2-Does the aesthetics of such works can be evaluated and confirmed by numbers?
کلیدواژه‌ها [English]
Golden proportion, Aghkand’s Pottery, Ideal Geometry
مراجع
اکو، امبرتو. (1390 ). تاریخ زیبایی، ت: هما بیتا، تهران، نشر متن وفرهنگستان هنر
ابتدای صفحه