Typology and Analysis of the Visual Elements of Luster Tiles of Takht-e Soleyman with an Aesthetic Approach; A Case Study of the Luster Tiles of National Museum of Iran

Document Type : Original Article

Authors

1 Department of Archaeology, Tarbiat Modares University

2 Department of Archaeology, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University

3 Ministry of Cultural Heritage, Tourism and Handicrafts of Iran

10.22077/nia.2025.8132.1875

Abstract

The historical complex of Takht‌‌-e Soleyman in Takab, West Azerbaijan, includes valuable monuments and cultural materials from the Ilkhanate period, in addition to the Sassanid artifact. During archaeological excavations in the 1960s at the Takht-e Soleyman complex, a large number of Luster tiles were discovered from Abaqa Khan's Palace, with over a thousand pieces transferred to the National Museum of Iran. Despite this tile collection's qualitative and quantitative richness, their organization and complete study in the museum have not been carried out in the past decades. In response to this, the present research was initiated to organize, classify, and typologize the Luster tiles. Given the artistic significance of the samples, further studies were conducted with an aesthetic approach to explain the visual characteristics and principles governing the composition of the tile's visual elements. The article addresses the following questions: what are the visual characteristics of the Luster tiles in the National Museum of Iran, and what information does their typology provide regarding the most common forms, motifs, and inscriptions? How are the principles of composition and arrangement of visual elements on tiles used to create aesthetic value? To answer these questions, the documentation, photography, and organization of the tiles were first completed. Subsequently, the aesthetic components of the tiles were analyzed by studying the principles of composition and the application of primary visual elements in their decoration. The results of the classification and typology indicate the presence of six types of tiles: "small flat eight-pointed star without inscription", "large flat eight-pointed star with inscriptions", "eight-pointed star with relief motifs", "borders with relief inscriptions", "borders with relief motifs" and "cross-shaped or cruciform tiles". Among these, the eight-pointed star is the most common form, with plant motifs, followed by arabesque designs, being the most frequent motifs. Symmetrical, radial, and repetitive composition patterns are seen in more than two-thirds of the tiles, contributing to a sense of proportion, harmony, and stability in the tile designs. The high percentage of about 85% of tiles featuring decorative motifs, compared to the small number 4% with narrative or storytelling motifs, suggests that for both the artists and the patrons, ornaments and beauty were prioritized over the communication of a message. Composition patterns and visual elements were employed to achieve proportion, balance, symmetry, order, harmony, stability, and ultimately, the creation of beauty.

Keywords

Main Subjects

References

احمدی، بابک (1393). حقیقت و زیبایی درس‌های فلسفۀ هنر. تهران: مرکز.
امیرحاجلو، سعید و دیگران (1399). «معرفی، طبقه‌بندی و ساختارشناسی کاشی­های زرین­فام یافت‎شده از قلعه‎دختر شهر کرمان». پژوهۀ باستان‌سنجی، شمارۀ 2، صص. 23ـ1.
ایتن، یوهانس (1391). هنر رنگ. مترجم: عربعلی شروه، تهران: یساولی.
بلخاری قهی، حسن (1400). «نسبت میان لذّت و زیبایی در آرای خواجه نصیرالدین طوسی». کیمیای هنر، سال دهم، شمارۀ 38، صص. 109ـ101.
پوپ، آرتور؛ اکرمن، فیلیس (1387). سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا امروز. گروه مترجمان، تهران: علمی و فرهنگی.
توحیدی، فائق (1390). فن و هنر سفالگری. چاپ هشتم، تهران: سمت.
حسینی­راد، عبدالمجید (1394). مبانی هنرهای تجسمی. تهران: کتاب­های درسی ایران.
حلیمی، محمدحسین (1384). اصول و مبانی هنرهای تجسمی: زبان، بیان، تمرین. چاپ پنجم، تهران: احیای کتاب.
داندیس، دونیس، اِ. (1390). مبادی سواد بصری. مترجم: مسعود سپهر، چاپ بیست‏وششم، تهران: سروش.
سامانیان، صمد؛ پورافضل، الهام (1395). «تحلیل تطبیقی سفالینه­های مینایی و کاشی­های زرین­فام سدۀ 6 و 7 هجری با نگاره­­های نسخۀ کلیله و دمنه 707 هـ.ق. آل اینجو». نگره، شمارۀ 44، صص. 20ـ5.
سرفراز، علی‌اکبر (1347). تخت سلیمان. تبریز: مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ایران.
سیری، محمدسپهر؛ امیرحاجلو، سعید (1399). «بازنگری محل انتساب هفت قطعه کاشی زرین‌فام در موزۀ ملّی ایران: اطلاعات باستان‌شناختی تازه‌ای از دشت لار تهران». موزۀ ملّی ایران، شمارۀ 1، صص. 223ـ211.
شکرپور، شهریار؛ طاووسی، محمود؛ قوچانی، عبدالله (1392). «بازتاب ره‏یافت­های فرهنگی و اجتماعی عصر ایلخانی بر کاشی­های زرین­فام تخت سلیمان». نامۀ هنرهای تجسمی و کاربردی، شمارۀ 11، صص. 66ـ53.
طالب­پور، فریده (1387). «بررسی نقوش کاخ آباقاخان در تخت سلیمان». نگره، شمارۀ 8 و 9، صص. 29ـ19.
عبداللهی، سحر؛ موسوی حاجی، سیدرسول؛ جودکی عزیزی، اسدالله (1399). «مطالعه و معرفی چند نمونه از کاشی‌های زرین‌فام موجود در مجموعۀ موزه‌ای موسسة فرهنگی موزه‌های بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی». باستان‌شناسی دوران اسلامی، شمارۀ 2، صص. 30ـ15.
قوچانی، عبدالله (1371). اشعار فارسی کاشی­های تخت سلیمان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
لشکری، آرش؛ شریفی­نیا، اکبر؛ مهاجروطن، سمیه (1393). «بررسی نقوش کاشی­های زرین­فام آوه از دورۀ ایلخانیان». نگره، شمارۀ 32، صص. 54ـ38.
ناومان، رودلف (1382). ویرانه­های تخت سلیمان و زندان سلیمان. مترجم: فرامرز نجدسمیعی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
نیستانی، جواد؛ روح­فر، زهره (1389). ساخت لعاب زرین­فام در ایران براساس مطالعات تاریخی و پژوهش­های آزمایشگاهی. تهران: آرمان‎شهر.
واتسون، الیور (1382). سفال زرین­فام ایرانی. مترجم: شکوه ذاکری، تهران: سروش.
هنینگ­ فون­ در اوستن، هانس؛ ناومان، رودلف (1382). تخت ­سلیمان. مترجم: فرامرز نجدسمیعی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
هوف، دیتریش (1368). «تخت سلیمان». در: شهرهای ایران، جلد سوم، مترجم: فرامرز نجد سمیعی، به‏کوشش محمدیوسف کیانی، تهران: جهاد دانشگاهی. صص: 33ـ1.
 
Bradley, Elizabeth. H., Curry, Leslie. A., & Devers, Kelly. J. (2007). “Qualitative data analysis for health services research: Developing taxonomy, themes, and theory”. Health Services Research, 42(4): 1758-1772.
Naumann, R. (1976). Takht-i Suleiman, Berlin: Dietrich Reimer.
Porter, Yves. (2021). “Talking Tiles from Vanished Ilkhanid Palaces (Late Thirteenth to Early Fourteenth Centuries): Frieze Luster Tiles with Verses from the Shah-nama”, Journal of Material Cultures in the Muslim World, 2 (1-2): 97–149.
Rohrs, Stefan; Dumazet, Alexandra; Kuntz, Katharina; Franke, Ute. (2022). “Bodies and Glazes of Architectural Ceramics from the Ilkhanid Period at Takht-e Soleyman (North-Western Iran)”, Minerals, 12 (2): 1-17.
Negarineh Islamic Art
Volume 11, Issue 28
March 2025
Pages 117-136

Files

History

  • Receive Date: 09 September 2024
  • Revise Date: 26 February 2025
  • Accept Date: 08 March 2025

Share

How to cite

Statistics