Critical discourse analysis of Shiite in the paintings on tiles of Moaven al-Molk Tekyeh: based on Norman Fairclough's opinions

Document Type : Original Article

Authors

1 Doctoral student of Art Research, Department of Art Research, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.

2 Art Research Department, Faculty of Arts, Shahed University, Tehran, Iran.

10.22077/nia.2024.6136.1703

Abstract

Using the critical discourse analysis approach, the present research analyzes the most important theme of Shiite art, the narrative of Ashura and its related events, in paintings on tiles of Moaven al-Molk Tekyeh that date back to the Qajar period. This analytical approach investigates the visual language of the paintings on tiles as a social action related to the historical, political, social, and ideological factors of the two Shiite and monarchy discourses. Factors that are reproduced with special Shiite elements in the tile paintings of Moaven al-Molk Tekyeh. Shiite elements are a combination of beliefs, myths, and historical events of the Shias. The use of these Shiite elements has been effective in legitimizing the government of the rulers of the time. The research has aimed to analyze the discourses related to the reflection of Shiite thought in the paintings on tiles of Moaven al-Molk Tekyeh and to identify the elements and the function of the Shia discourse in the paintings on tiles considering the political and social developments of society in the Qajar era. The questions of the research have been what discourses led to the reflection of Shia thought in the paintings on tiles of Moaven al-Molk Tekyeh? and under the influence of what factors has this Shiite discourse in paintings on tiles taken place? The research method has been critical discourse analysis which is a qualitative research method. Additionally, Fairclough's views have been used as the theoretical basis of the research. Data were collected using library research and field study. The paintings on tiles were analyzed based on Fairclough's three-level critical analysis. The research community consists of 12 tile paintings related to Zeinabie of Moaven al-Molk Tekyeh, of which 3 tile paintings were selected in a purposeful way to analyze the most information related to the research questions. The results of the research indicate that based on the analysis of the critical discourse, the discourse of Shia is opposed to the discourse of monarchy in these tile paintings. The Shia discourse used Shia traditions to show this conflict in the existing conditions of the society. Shiite traditions were combined with Arab Shiite thought and Iranian identity. Shiite elements were reproduced in the form of behaviors and models of Shiite heroes. The artist expressed the political, social, and cultural issues of the Qajar period with an anti-colonial discourse. Shia critical discourse using the theme in the tiles showed the interaction and confrontation of Shia characters along with the negative consequences. In the framework of the Shia discourse, some social norms were reversed. The Shiite discourse in the structure and texture of Kashi paintings created its own story by choosing specific Shiite events. This choice of Shiite discourse was due to the presence of anti-royalty and critical discourse in the Qajar era and was reflected in the tile paintings.

Keywords

Main Subjects

References

آبراهامیان، یرواند (1377). ایران بین دو انقلاب. مترجم: احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
آجودانی، ماشاءالله (1378). مشروطه ایرانی. تهران: اختران.
آقاگل­زاده، فردوس (1394). «توصیف و تبیین ساخت‌های زبانی ایدئولوژیک در تحلیل گفتمان انتقادی». پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، شماره 2، صص. 19-1.
ابن اثیر، علی بن محمد (1368). الکامل فی‌التاریخ. جلد یازدهم، مترجم: ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران: علمی.
ابن ‌قولویه، جعفر بن‌ محمد (1356ق.). کامل‌الزیارات. گردآورنده: عبدالحسین امینی و غلام­رضا عرفانیان یزدی، نجف: المطبعة المبارکة ‌المرتضویة.
بحرانی، هاشم بن سلیمان (1416ق.). البرهان فی تفسیر‌ القرآن. تحقیق: قسم ‌الدراسات ‌الاسلامیه، مؤسسه البعثه، قم: بنیاد بعثت.
بشریه، حسین؛ جمال‌زاده، ناصر (1377). «اشکال گفتمانی علمای شیعه از صفویه تا مشروطیت». مدرس، شماره 8، صص. 199-178.
بویل، جان ‌اندرو (1362). تاریخ ایران کمبریج. جلد چهارم، مترجم: تیمور قادری، تهران: امیرکبیر.
بهرام­پور، شعبانعلی (1379). درآمدی بر تحلیل گفتمان: گفتمان و تحلیل گفتمانی. به اهتمام محمدرضا تاجیک، تهران: فرهنگ گفتمان.
پنجه­باشی، الهه؛ فرهد، فرنیا (1394). «مطالعه نقوش مذهبی در کاشی‌های تکیه معاون‌الملک». نگارینه هنر اسلامی، دوره دوم، شماره 7، 29-8.
ثواقب، جهانبخش؛ رستمی، پروین (1396). «اوضاع سیاسی کرمانشاه مقارن جنبش مشروطیت در ایران (1327-1324ق.)». پژوهشنامة تاریخ‌های محلی ایران، سال هفتم، شمارة دوم (پیاپی 14)، صص. 230-207.
جعفری کافی­آباد، صابر (1394). «فرهنگ سیاسی علمای سنتی دوران مشروطه: با تأکید بر آرای شیخ ابوالحسن نجفی مرندی و محمدحسین تبریزی». مطالعات جامعه‌شناختی، دوره بیست­و­دوم، شماره 2، صص. 100-163.
جمال‌زاده، ناصر (1383). «جایگاه مردم در اندیشه و عمل سیاسی علمای شیعه از جنبش تنباکو تا انقلاب اسلامی: مطالعه موردی آیت‌الله میرزای شیرازی، نائینی، مدرس، امام­خمینی(ره)». دانشگاه امام­صادق، شماره 22، صص. 57-33.
حسینی، بی‌بی زینب (1398). «تبیین نقش امام­سجاد(ع) در شکل‌گیری قیام‌های توابین با تأکید بر ادعیه صحیفه سجادیه». مطالعات فهم حدیث، شماره 2 (پیاپی 10)، صص. 127-105.
خنیفر، حسین (1395). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی. جلد یکم. تهران: نگاه دانش.
خوانساری، رؤیا (1394). «چگونگی مواجهه حکومت قاجار با مسئله مشروعیت».  فرهنگ پژوهش، شماره 19، صص. 176-147.
رضایی‌پناه، امیر؛ حسینی­زاده، محمدعلی (1395). «تحلیل کیفیت بازنمایی مفهوم مشروعیت سیاسی در گفتمان علمای مشروطه‌خواه ایران». اندیشه سیاسی در اسلام، شماره 11، صص. 98-75.
زرگری­نژاد، غلامحسین (1377). رسایل مشروطیت: 18 رساله و لایحه درباره مشروطیت. تهران: کویر.
شایسته­فر، مهناز. (1384). هنر شیعی عناصر هنر شیعی در نگارگری و کتیبه‌نگاری تیموریان و صفویان. تهران: مطالعات هنر اسلامی.
شریف ‌الرضی، محمد بن حسین و دیگران (۱۴۰۴). شرح نهج‌البلاغة. جلد یکم تا بیستم، قم: مکتبة آیت‌الله العظمی المرعشی النجفی (ره).
شهبازی، سیاوش؛ شهبازی، سروش (1386). «تکیه معاون‌الملک جلوه‌گاه هنر مذهبی و حماسی و چهره‌های تاریخی ایران». کتاب ماه هنر، شماره ۱۰4-۱۰3، صص. 51-46.
شهیدی، سیدجعفر (1396). تاریخ تحلیلی اسلام: از آغاز تا نیمه نخست سده چهارم. تهران: علمی و فرهنگی.
شیرزادی، آتنا؛ درویشی، محمد؛ بکائیان، داوود (1399). «ارتباط موضوع و رنگ در کاشی‌نگاره‌های عاشورایی تکیه معاون‌الملک کرمانشاه»، نگره، دوره شانزدهم، شماره 27، صص. 23-5.
طبری آملی، ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید (1362). تاریخ طبری. جلد هشتم، مترجم: ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر.
طوسی، محمد بن حسن. (1407 ق). تهذیب الاحکام. مصحح: حسن الموسوی خراسان. جلد 6. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
عبداللهی، محمد؛ کرمی­نیا، محمداسماعیل (1396). «جایگاه امام­حسین در تفاسیر شیعی». معارف حسینی، دوره دوم، شماره 7، صص. 73-55.
عروسی هویزی، عبدعلی بن جمعه (1415). تفسیر نور الثقلین. تحقیق: سیدهاشم رسولی محلاتی، قم: اسماعیلیان.
عطارزاده، مجتبی؛ اتحادمحکم، سحر (1392). «خوانش گفتمان کاشی‌نگاره روایتگر سردر ورودی باغ ارم شیراز». باغ نظر، دوره دهم، شماره 26، صص. 48-41.
فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل گفتمان انتقادی. مترجم: فاطمه شایسته­پیران و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات‌رسانه‌ها.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (1416 ق). تفسیر الصافی. تهران: مکتب الصدر.
قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (1368). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب. تحقیق: حسین درگاهی، تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
کاپادونا آپوستولوس، دایان (1383). «هنر دینی، دین و هنر». مترجم: فرهاد ساسانی، بیناب، شماره 7، صص. 109-100.
کاتوزیان، محمدعلی (1377). تاریخ انقلاب مشروطیت. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کدیور، محسن (1378). سیاست‌نامه خراسانی. تهران: کویر.
کسروی، احمد (1354). تاریخ انقلاب مشروطه ایران. تهران: امیرکبیر.
کوپر، جین (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. مترجم: ملیحه کرباسیان، تهران: فرشاد.
کوفی، ابن اعثم (1396). الفتوح. مترجم: محمد بن احمد مستوفی هروی، مصحح: غلامرضا طباطبائی مجد، تهران: علمی­- فرهنگی.
مجلسی، مولى محمدباقر بن محمدتقى (1403). بحارالانوار. جلد چهل­وچهارم، مصحح: محمدباقر محمودی و عبدالزهرا علوی، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
محمدجعفری، سیدحسین (1392). تشیع در مسیر تاریخ: تحلیل و بررسی علل پیدایش تشیع و سیر تکوینی آن در اسلام. مترجم: سیدمحمدتقی آیت‌اللهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
مرتضی عاملی، سیدجعفر (1355ق.). الامام علی بن‌ الحسین و اموال مروان الحکم. قم: الهادی.
مسکویه، ابوعلی (1380). تجارب الامم. طهران: دار سروش للطباعه والنشر.
مهدی‌آبادی، ملیحه؛ خدیوی، سیامک (1381). «تغییرات در معماری و تزیینات تکیه معاون‌الملک». اثر، شماره 33 و 34، صص. ۱۴۵-۱۰۰.
میلز، سارا (1392). اصطلاحات انتقادی نوین‌: گفتمان‌. مترجم: فتاح محمدی، زنجان: هزاره سوم.
نائینی، محمدحسین (1389). تنبیه الامه و تنزیه المله. پی‌نوشت: آیت ا... سیدمحمود طالقانی، تهران: صمدیه.
نجفی، موسی (1378). اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج‌آقا نورا... اصفهانی. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
نوروزی، نسترن (1396). «خوانش جامعه‌شناختی مضامین کاشی‌های تکیه معاون‌الملک». جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، دوره نهم، شماره 2، صص. 252-213.
یورگنسن، ماریان؛ لوییز، فیلیپس (1395). نظریه و روش در تحلیل گفتمان انتقادی. مترجم: هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
 
-Chouliaraki, L. Fairclough, N. (1999). Discourse in the late modernity, Edimburgo: University Press.
-Fairclough, Norman. (1995). Language and power, London: Langman Group UK Limited.
-Fairclough, N. (2003). Analysing Discourse: Textual analysis for social research, New York and London: Routledge.
-Fairclough, N. (2005). Peripheral vision: Discourse analysis in organization studies: The case for critical realism, Organization Studies, 26, pp. 915–938.
-Harris, Zellig S. (1952). Language. Linguistic Society of America, Vol. 28, No. 1 (Jan. - Mar. 1952), pp. 1-30
-Kubler, George. (1962). The shape of time of Muslim philosoph, London: Yale University
Press.
-Okasha, Servant. (1981). The Muslim painter and the divine, London: park lane.
Negarineh Islamic Art
Volume 10, Issue 26
February 2024
Pages 87-102

Files

History

  • Receive Date: 15 February 2023
  • Revise Date: 29 January 2024
  • Accept Date: 03 April 2024

Share

How to cite

Statistics