Analysis of the elements of Tash'ir in the illustrations of the illustrated edition of Jami's Selselatozzehab

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. Student of Art Research, Tarbiat Modares, Tehran, Iran

2 Associated Professor of Archaeology, Tarbiat Modares, Tehran, Iran

10.22077/nia.2023.5851.1675

Abstract

The Mashhad school of painting was active in the second half of the 10th century under the guidance and support of Ebrahim Mirza Safavi. In this historical period, the illustrated version of Jami's Selselatozzehab was illustrated on the date of 977 AH. This lesser-known version of the Safavid period has 14 illustrations and is preserved in the treasury of Golestan Palace, which has various decorations of Tash'ir in the margins of the pages and illustrations? In the margins of the paintings, two types of Tash'ir decorations and decoration in Zarafshan style can be seen, half of the paintings and some of the pages are decorated with plant and animal motifs. Based on this, the main question of this research is that what are the visual and formal features of Tash'ir in the illustrated version of Jami's Selselatozzehab? The main purpose of this research is to examine the elements of poetry in the illustrated version of Jami's Selselatozzehab. This research is of a fundamental type, with a qualitative approach to the analysis of data using a descriptive-analytical-comparative method. According to the findings and general results of the research, the Tash,ir elements of this illustrated version can be categorized into several sections; The elements of poetry in the illustrated version of Jami's Selselatozzehab series include a variety of plant motifs (such as trees, flowers, slimy snakes), animals (birds, deer, goats, foxes, tigers, Kailin and Simorgh) and supplementary motifs (clouds, rivers and imaginary creatures).

Keywords

Main Subjects


آتابای، بدری (1355). فهرست دیوان خطی. جلد اول. تهران: سلطنتی.
آژند، یعقوب (1384). مکتب نگارگری تبریز و قزوین و مشهد. تهران: فرهنگستان هنر.
اشرفی­مقدم، م. (1367). همگامی نقاشی با ادبیات ایران. مترجم: رویین پاکباز. تهران: نگاه.
افوشته­ای نطنزی، محمد بن هدایت­الله (1373). نقاوۀ­الآثار فی ذکر الاخبار در تاریخ صفویه. مترجم: احسان اشراقی. تهران: علمی فرهنگی.
الهی، محبوبه (1377). تجلی عاشورا در هنر ایران. مشهد: آستان قدس رضوی.
پاشایی، محمد (1395). «بازخوانی چند مثل از دره­ نادره». متن­شناسی ادب فارسی. شماره 29. صص: 102ـ23.
پاکباز، روئین (1379). نقاشی ایران از دیرباز تا امروز. تهران: زرین و سیمین.
پاکزاد، زهرا؛ فدوی، سید محمد. (1391)، بررسی تطبیقی رسم الخط شاهنامه رشیدا با شیوه خوشنویسی عبدالرشید دیلمی، نگره، 21، فروردین1391: صص 4-19.
حسامی، وحیده؛ رحمانی، فرنوش (پاییز و زمستان 1399). «بررسی و شناسایی نقش­مایه کایلین در فرش­های دوره صفویه». نگارینه هنر اسلامی. شماره 20. صص: 41ـ23.
حسن­شاهی، میمنت؛ صادقی گندمانی­، مقصودعلی (پاییز ۱۳۹۵). «نقش سلطان­ابراهیم­میرزا در روند هنر صفوی (963 تا 984 ق./1556 تا 1576م.)». پژوهش­های تاریخی. شماره 31. صص: 58ـ41.
حسینی قمی، احمد بن شرف‌الدین حسین (1366). گلستان هنر. به تصحیح سهیلی خوانساری. تهران: کتابخانه منوچهری.
دانشگر، احمد (1390). دانشنامه فرش ایران. تهران: سبک زندگی.
روملو، حسن (1384). احسن التواریخ. مترجم: عبدالحسین نوایی. تهران: بابک.
سیمپسون، ماریانا ش. (1382). شعر و نقاشی ایرانی: حمایت از هنر ایران. مترجم: عبدالعلی براتی و فرزاد کیانی. تهران: نسیم دانش.
شفق، هما (1399). «بررسی کانون ادبی مشهد در عهد سلطان­ابراهیم­میرزا صفوی». پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد. دانشکده علوم انسانی.
شیرازی، عبدی­بیگ (۱۳۶۹). تکملـه­الاخبـار؛ تاریخ صفویه از آغاز تا 978 هجری قمری. به کوشـش عبدالحسین نوایی،.تهران: نشر نی.
عطارزاده، عبدالکریم؛ رهبر، سارا (1400). «سبک­شناسی تشعیر در نگارگری مکتب اصفهان». رهپویه هنرهای
صناعی. شماره 1. صص: 76ـ61.
عمید، حسن (۱۳۸۹). فرهنگ عمید. تهران: فرهنگ­نما.
مجرد تاکستانی، اردشیر (1370). تشعیر. تهران: شاهد.
منشی قزوینی، پیربوداق (1391). جواهرالاخبار. تهران: میراث مکتوب.
میرمحمدصادق، سیدسعید (1385). «سلطان­ابراهیم­میرزا: سیاست پیشینه هنرور». آیینه میراث. شماره2. صص: 108ـ 85.
ندرلو، مصطفی (1386). «مقدمه­ای بر هنر تشعیر در نقاشی ایرانی». هنرهای تجسمی. شماره 26. صص: 37ـ34.
نوروزی، فائزه؛ عرب­زاده، جمال؛ اسکندری، ایرج (1397). «خوانش صورتگرایانه عناصر نستعلیق و تشعیر در کتاب­آرایی دوران تیموری تا قاجار». شماره 47. صص: 62ـ47.
Blair, Sheila S. and Bloom, Jonathan M. 1995, the Art and Architecture of Islam 1250-1800, New Haven.