Folk art of the Qajar period in the mirror of pottery (A case study of Qajar period pottery in Khorasan Great Museum)

Document Type : Original Article

Authors

1 Phd Student. mazandaran university.

2 PH.D, Professor of Archaeology, Mazandaran University, Babolsar, Iran.

3 PH.D, Assistant Professor of Archaeology, Faculty of Cultural Heritage, Tourism and Handicrafts, Nowshahr, Iran.

Abstract

Art is formed in every period under the influence of various factors, and the art of the Qajar period is no exception to this rule. The art of this period, which can be divided into two branches, court and folk, in the form of painting, architecture, painting and gilding, especially in the branch of court art, has been considered by researchers. The pottery of the Qajar period, which is available in many domestic and foreign museums and collections, has been further classified and typified, and like other arts of this period, it has been studied from the perspective of court art, and the reflection of folk art on these vessels has not been studied much. Based on this, in this research, the collection of 35 Qajar terracotta vessels belonging to the Great Khorasan Museum was studied.

The main question of this research is that what role did people's beliefs and folk beliefs play in the production and decoration of folk pottery of this period and what factors and motivations caused the tendency of potters of this period to use folk themes on pottery. To investigate this issue, the descriptive-analytical method and the collection of library and field information have been used. This research shows that due to the expansion of the wave of Shiism along with the nationalist tendencies among the people, we see the reflection of these motifs on the folk pottery of this period. However, the execution method of these designs is not of good quality in many cases.

Keywords

Main Subjects

References

  • ابراهیمی ناغانی، حسین. (1388). «مطالعه تطبیقی شکل انسان در نگارگری مکتب هرات و نقاشی قاجار». جلوه هنر، دوره جدید، شماره 1، صص 28ـ13.
  • اسکارچیا، جیان روبرتو. (1376). هنر صفوی، زند و قاجار. مترجم: یعقوب آژند، تهران: مولی.
  • اسکارس، جنیفر و دیگران. (1388). «هنرهای سده­های هجدهم و نوزدهم ایران». مترجم: مرتضی ثاقب­فر، در تاریخ ایران کمبریج، جلد هفتم، تهران: جامی.
  • اسکارس، جنیفر. (1399). شکوه هنر قاجار (مجموعه مقالات فرهنگ، هنر و کاشی­کاری عصر قاجار)، مترجم: علیرضا بهارلو و مرضیه قاسمی، تهران: خط و طرح.
  • بلر، شیلا؛ بلوم، جاناتان. (1381). هنر و معماری اسلامی (2). تهران: سمت.
  • بیهقی، حسینعلی (1365)، پژوهش­ و بررسی فرهنگ عامه ایران، مشهد: آستان قدس رضوی.
  • پوپ، آرتور و اکرمن، فیلیس، (1387)، سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا امروز، تهران: علمی و فرهنگی.
  • پورتر، ونیتیا. (1381). کاشی­های اسلامی. مترجم: مهناز شایسته­فر، تهران: مؤسسه هنر اسلامی.
  • تاجبخش، احمد. (1380). تاریخ تمدن و فرهنگ دوره قاجار. شیراز: نوید.
  • تناولی، پرویز. (1387). طلسم گرافیک سنتی ایران. تهران: بنگاه.
  • توحیدی، فائق. (1379). فن و هنر سفالگری. تهران: سمت.
  • جلالی جعفری، بهنام. (1389). نقاشی قاجار (نقد زیبایی­شناسی)، تهران: کاوش قلم.
  • چکلووسکی، پیتر. (1367). تعزیه: نیایش و نمایش در ایران. مترجم: داوود حاتمی، تهران: علمی و فرهنگی.
  • حسینی، سیدهاشم. (1390). «جلوه­هایی ناب از هنر سفالگری عصر قاجار». هنرهای زیبا­ـ هنرهای تجسمی، شماره 47، صص 55ـ45.
  • خوشدل، محمدرضا. (1382). موجودات ماورایی: پژوهشی پیرامون خلقت جن. تهران: آرون.
  • دووینیو، ژان. (1379). جامعه­شناسی هنر، مترجم: مهدی سبحانی، تهران: مرکز.
  • روش­شوار، ژولین دو. (1378). خاطرات سفر ایران. مترجم: مهران توکلی، تهران: نشر نی.
  • سقایی، سمیه. (1396). «بررسی نقوش سفالینه­های صفوی و تأثیر آن بر ظروف سفال قاجار». اولین کنفرانس ملی نمادشناسی در هنر ایران با محوریت هنر بومی، بجنورد.
  • سیف، هادی. (1371). نقاشی پشت شیشه. تهران: سروش.
  • شادرخ، سارا؛ رحمتی، هادی. (1396). «بازتاب وجوه هنر عامیانه دوره قاجار در نقاشی بقاع متبرکه لاهیجان». تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال هشتم، شماره 27، صص 106ـ85.
  • شمیم، علی­اصغر. (1387). ایران در دوره سلطنت قاجار: قرن سیزدهم و نیمه قرن چهاردهم. تهران: بهزاد.
  • شیرازی، علی­اصغر؛ قاسمی، زهره. (1393). «تأثیرات ظروف سرامیکی وارداتی بر طرح و نقش ظروف سفالی و سرامیکی داخلی در دوره قاجار». مطالعات تطبیقی هنر، سال چهارم، شماره 7، صص 87ـ59.
  • طاهری، علیرضا؛ مریم، زندحقیقی (1391). «تصویر دیو، غول و جن در کتاب عجایب­المخلوقات و غرایب­الموجودات القزوینی». نقش­مایه، سال پنجم، شماره 12، صص 38ـ27.
  • فهرواری، گزا. (1388). سفالگری جهان اسلام در موزه طارق رجب کویت. مترجم: مهناز شایسته­فر، تهران: مطالعات هنر اسلامی.
  • قاسمی، زهرا؛ شیرازی، علی­اصغر. (زمستان 1391). «بررسی تأثیرات شیوه‌های ساخت و تزیین ظروف سفالی و سرامیکی صفوی بر نمونه‌های ساخته‌شده در دوره قاجار». نگره، شماره 24، صص 83ـ67.
  • کامبخش­فرد، سیف­الله. (1383). سفال و سفالگری در ایران (از ابتدای نوسنگی تا دوران معاصر). چاپ دوم، تهران: ققنوس.
  • کیانی، حسین. (1371). سوگند در زبان و ادبیات فارسی. تهران: دانشگاه تهران.
  • گرنت، واتسن. (1348). تاریخ ایران دوره قاجار. مترجم: وحید مازندرانی، تهران: امیرکبیر.
  • لباف خانیکی، میثم. (1394). گذری بر باستان­شناسی خراسان: گزیده­ای از یافته­های باستان­شناختی و نفیس تاریخی­ـ فرهنگی خراسان. تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری.
  • مددپور، محمد. (1383). آشنایی با آرای متفکران درباره هنر. جلد اول، تهران: سوره مهر.
  • معین، محمد. (1384). فرهنگ فارسی. جلد اول، تهران: نامن.
  • میرزایی، سونیا. (1393). «بررسی عوامل تأثیرگذار بر هنر سفالگری عصر قاجار و معرفی سفالینه­های کاخ‌موزه گلستان». نقش­مایه، سال هشتم، شماره 18، صص 66ـ55.
  • میرنیا، سیدعلی. (1369). فرهنگ مردم (فولکلور ایران). تهران: پارسا.
  • نصری، اسماعیل؛ اصلانی، حسام. (1398). «مطالعه باستان­شناختی نقوش و تزئینات سفالینه­های عصر قاجار با تأکید بر نمونه­های موجود در موزه آبگینه و سفالینه­های ایران». پژوهش هنر، سال نهم، شماره 17، صص 93ـ77.
  • واتسون، الیور. (1382). سفال زرین­فام ایرانی. مترجم: شکوه ذاکری، تهران: سروش.
  • ورنویت، استفان. (1383). گرایش به غرب (در هنر قاجار، عثمانی و هند). مترجم: پیام بهتاش و ناصر پورپیرار، جلد ششم، تهران: کارنگ.

 

  • Alexander, V. (2003), Socioligy of the Art, Blackwell Publishing.
  • Diba, L., Ekhtiat, M. (1998), Royal Persian Paintings: the Qajar epoch, 1785-1925, Brooklyn Museum of Art.
  • Fehervari, G. (2000), Ceramic of the Islamic Word in the Tareq Rajab Museum, London: B. Tauris.
  • Germanidou, S., Konstantinidou, A. (2013), An Unusual Ceramic Beehive lid decoration from Nineteenth- Century Tabriz, Iran, 51 (2013), pp. 249-252.
  • Lane, A. (1971), Later Islamic Pottery, 2nd, London.
  • Otte, J., Floor, W. (2020), English Ceramics in Iran (1810-1910), NCS Journal, Vol. 36, 91-125.
  • Shahbazi, A. Sh. (2001), FLAGS i. Of Persia, “Encyclopedia, X/1, pp. 12-27, available online at http://www.iranicaonline.org/article/flags-i, (accessed on 31 January 2022).
  • Watson, O. (2006), Almost Hilariously Bad: Iranian Pottery in the Nineteenth Century, In: Islamic Art in the 19th Century; Tradition, Innovation, and Eclecticism, D. Behrens-Abouseif & S. Vernoit (eds.), Leiden/ Boston: Brill.
Negarineh Islamic Art
Volume 9, Issue 24
February 2023
Pages 74-91

Files

History

  • Receive Date: 19 October 2022
  • Revise Date: 03 December 2022
  • Accept Date: 17 December 2022

Share

How to cite

Statistics