An Analysis of Hypertextuality on Double-headed Eagle in the Buwayhid and the Sassanid era

Abdollahifard, Abolfazl; NAMVVAR, BAHMAN; Khazaie, Mohammad; Shams, Elham

doi:10.22077/nia.2022.4922.1563

An Analysis of Hypertextuality on Double-headed Eagle in the Buwayhid and the Sassanid era

Document Type : Original Article

Authors

¹ The associated professor of Tabriz Islamic Arts university, Tabriz, Iran

² The associated professor of Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

³ The full professor of Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

⁴ Tabriz Islamic Art s University

10.22077/nia.2022.4922.1563

Abstract

The motif of the double-headed eagle which is associated with the famous fabrics of Al-Buwayh is a rare, unique, and cryptic motif in the art of different historical periods of Iran that has many unexplored aspects. This motif can also be seen on a metal plate belonging to the Sassanid era, before appearing on the textiles of this period. This evidence has not been covered by any research before the present study. Considering the many influences of the Buwayhid dynasty from the Sassanid in various fields such as politics and culture, as well as the numerous derivations of this dynasty from Sassanid art, this study introduces the mentioned motif in the Sassanid era as a pretext for the Buwayhid era. The purpose of this study is to investigate the relationship between the two texts (the pretext in the Sassanid era and the Hypertext in the Buwayhid period) and to reveal the types of hypertext typology. The present article tries to give a clear answer to these questions: How can the connection between this motif in the period of Al-Buwayh and its predecessor be explained? What changes have taken place in the process of adaptation of this role from the Sassanid era by Al-Buwayh? This research has been done by descriptive-analytical and comparative methods and applies Gerard Genet's theory of Transtextuality. The findings of this study indicate that with the combination of written and visual signs, the relationship is transposition and by simultaneous thematic development and increase in stylistic issues, Development has taken place. The permutation by the artist of the Buwayhid period shows the effort to harmonize and reconcile Islamic beliefs and the cultural heritage of antiquity.

Keywords

Main Subjects

Islamic art

References

آلابراهیمدهکردی، صبا. (1395). «نقش درخت سرو و معانی نمادین آن در نگارههایی از شاهنامه طهماسبی». باغ نظر، دوره سیزدهم، شماره 45، 114ـ 105.

ابنمسکویه، ابوعلیاحمد. (1376). تجاربالامم. مترجم: علینقی وزیری. تهران: توس.

اتینگهاوزن، ریچارد؛ گرابار، الگ. (1384). هنر و معماری اسلامی. مترجم: یعقوب آژند. تهران: سمت.

احمدی، بابک. (1393). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.

اشپولر، برتولد. (1379). تاریخ مغول در ایران: سیاست حکومت و فرهنگ دوره ایلخانان. مترجم: محمود میرآفتاب. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

ایرانی ارباطی، غزاله؛ خزایی، محمد. (1395). «نمادهای جانوری فره در هنر ساسانی». نگره، دوره دوازدهم، شماره 43، 83ـ 65.

ایمانپور، محمدتقی؛ یحیایی، علی؛ جهان، زهرا. (1391). «بازتاب هنر و اندیشه ساسانیان در هنر آل بویه: هنر معماری و هنر فلزکاری». تاریخنامه ایران بعد از اسلام، سال سوم، شماره 5، 21-53.

برزین، پروین. (1346). «پارچههای قدیم ایران». ماهنامه هنر و مردم، شماره 59، 39-44.

پشوتنیزاده، آزاده. (1396). «بازنمایی وظایف الوهی ناهید به روایت آثار هنری». زن در فرهنگ و هنر، دوره نهم، شماره1، 117ـ93.

پوپ، آرتور؛ اکرمن، فیلیس؛ شرودر، اریک. (1380). شاهکارهای هنر ایران. مترجم: پرویز ناتل خانلری. تهران: علمی و فرهنگی.

پیگولوسکایا، دن د. و دیگران. (1363). تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده هجدهم میلادی. مترجم: کریم کشاورز. تهران: پیام.

حدیدی، الناز؛ دادور، ابوالقاسم. (1393). «بررسی نقوش منسوجات قرون اولیه اسلامی». جلوه هنر، دوره سوم، شماره 2، 15-22.

خلعتبری، الهیار و طباطبایی، سیدکمال الدین. (1389). «بررسی روابط حکومت آل بویه و خلافت عباسی با تکیه بر جریان استقلالطلبی ایرانیان». مسکویه، دوره پنجم، شماره 14، 96ـ77.

دادخواه، مهری. (1395). «مطالعه نمادشناسانه نقوش آل بویه با تأکید بر منسوجات». چاپ نشده، دانشکده هنر دانشگاه هنر اصفهان.

روحفر، زهره. (1367). «نقش عقاب بر کفنهای آل بویه». باستانشناسی و تاریخ، دوره دوم، شماره 2، 160ـ135.

زارع خلیلی، مریم؛ احمدپناه، سیدابوتراب؛ کامیار، مریم. (1399). «بررسی نقش و نوشتار در منسوجات آل بویه (مطالعه موردی: پارچههای مکشوفه در آرامگاه بیبی شهربانو و نقارهخانه شهرری)». هنرهای صناعی ایران، دوره سوم، شماره 2، 95-108.

حسن، زکیمحمد. (1377). هنر ایران در روزگار اسلامی. مترجم: محمدابراهیم اقلیدی. تهران: صدای معاصر.

سودآور، ابوالعلاء. (1383). فره ایزدی در آیین پادشاهی ایران باستان. هیوستون (آمریکا): میرک.

شجاعی قادی کلائی، حسین؛ مراثی، محسن. (1397). «مطالعه نقوش سفال و منسوجات دوره سامانی و آل بویه در تطبیق با هنر ساسانی». هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دوره بیست و سوم، شماره 1، 73- 82.

شوالیه، ژان. (1379). فرهنگ نمادها. مترجم: سودابه فضایلی. تهران: جیحون.

صادقپور فیروزآباد، ابوالفضل. (1396). «تحلیل و بازشناسی نمادگرایانۀ نقوش مشترک منسوجات ساسانی و آل‌بویه». هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دوره بیست و دوم، شماره 2، 103-116.

صادقپور فیروزآباد، ابوالفضل؛ میرعزیزی، سیدمحمود. (1398). «بررسی تحلیلی تأثیر مضامین و نقشمایههای فلزکاری ساسانی بر فلزکاری آل بویه». نگره، دوره چهاردهم، شماره 50، 19-37.

طالب پور، فریده؛ خطایی، سوسن. (1390). «بررسی تصویر انسان در ابریشمینههای آل بویه و سلجوقی». هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دوره سوم، شماره 46، 47-54.

فتحی، لیدا؛ فربود، فریناز. (1388). «سیر تحول نقوش پرنده و موجودات اساطیری بالدار در منسوجات آل بویه و سلجوقی». نگره، دوره چهارم، شماره 12، 41-52.

فربود، فریناز؛ پورعزیزی، سمانه. (1396). «تأثیر منسوجات ایران دوران آل بویه و سلجوقی بر اسپانیای اسلامی (مطالعه موردی: منسوجات دوران مرابطون و موحدون». هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دوره بیست و دوم، شماره 2، 89-102.

فقیهی، علیاصغر. (1347). شاهنشاهی عضدالدوله (چگونگی فرمانروایی عضدالدوله دیلمی و بررسی اوضاع ایران در زمان آل بویه). تهران: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.

کرمعلی، اکرم؛ ذهابی، مجتبی؛ خزایی، سهمالدین. (1399). «بررسی نقش حاکمان آل بویه در احیای فرهنگ ایران باستان». پژوهشنامه تمدن ایرانی، دوره سوم، شماره 5، 159ـ89.

کوپر، جین. (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. مترجم: ملیحه کرباسیان. تهران: فرهنگ نشر نو.

گرابار، الگ. (1396). شکلگیری هنر اسلامی. مترجم: مهدی گلچین عارفی. تهران: سینا.

ملی، مژده. (1398). «بررسی و تحلیل زیباییشناسی هنر فلزکاری دوران ساسانی». پژوهش در هنر و علوم انسانی، دوره چهارم، شماره 4 (پیاپی 18)، 48ـ41.

نامورمطلق، بهمن. (1386). «ترامتنیت: مطالعه روابط یک متن با دیگر متنها». پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 56، 142ـ 127.

ــــــــــــــــ . (1392). درآمدی بر اسطورهشناسی. تهران: سخن.

ــــــــــــــــ. (1394). درآمدی بر بینامتنیت. تهران: سخن.

ــــــــــــــــ . (1399). «زیباییشناسی کلاژ بینامتنی». کیمیای هنر، دوره نهم، شماره 36، 36ـ25.

ــــــــــــــــ . (1391). «گونهشناسی بیشمتنی». پژوهشهای ادبی، دوره نهم، شماره 4، 152ـ139.

ــــــــــــــــ ؛ کنگرانی، منیژه. (1390). «علل پیوستگی متنی و فرامتنی در هنرهای سنتی هنرمندان مسلمان ایرانی». ادبیات و هنر دینی، دوره اول، شماره 2، 48ـ31.

وکیلی، شروین. (1391). «تبارشناسی وای». پژوهشنامه ادب حماسی. دوره هشتم، شماره 14، 84ـ61.

Dousteyssier-Khoze, Catherine et Place-Verghnes, Floriane. (2006). Poétiques de la parodie et du pastiche de 1850 à nos jours. Bern: Peter Lang.

Genette, Gérard. (1982). Palimpsestes: La littérature au second degré. Paris: Seuil, coll. Essais.

Graham, A. (1993). Intertextuality. London & New York: Routledge.

Mirenayat, A. & Sofastaei, E. (2015). “Gérard Genet and the Categorization of textual Transcendence” in Mediterinan Journal of social Science, 6(5): 533-537.

Khazaie, Mohammad. (2005). “The Source and Religious Symbolism of the Arabesque” in Central Asiatic journal: 27-50.

URL1: https://iranatlas.info/sassanid/sasani-art51.htm

Access date: 22/06/2022

URL2: https://mrbilit.com/mag/the-azerbaijan-museum/

Access date: 22/06/2022

URL3: https://www.medievalists.net/2021/04/double-headed-eagle-byzantine/

Access date: 22/06/2022