A reflection on the diversity of themes and origins of Qajar paintings in northern Iran, relying on the house of Haj Ghasemi (Nava - Amol)

Document Type : Original Article

Authors

1 Department of Art and Architecture. Islamic Azad University, Ayatollah Amoli.Amol. Iran

2 Associate Professor, Depart of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Iran, and Chairman of the Board of Directors of Society of Iranian Archaeology(soia.org.ir)

3 Professor, Department of Physical Therapy, School of Rehabilitation Sciences, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

10.22077/nia.2021.4757.1547

Abstract

Abstract,

In recent years, many damages and dangers have threatened the designs and decorations of Qajar period buildings in the country. Therefore, it is important to pay attention to the protection of these motifs. In the present study, the decorations and paintings of Haj Ghasemi's house in Nava Larijan region have been studied, which is a specific example of Qajar period housing. The purpose of this study is to study and analyze the style of decorations, subjects and present the proposed analysis in a comparative manner with examples from this period. The most important question in this study was to know the background, commonalities and differences of the designs, as well as the factors that formed it. Therefore, the description of the house, the description of the drawings and the method of decorating, as well as its comparison with similar examples were examined. The proposed chronology, thematic discussion and reasoning of the designs and the reason for their attribution to the middle of the Qajar period were also discussed in this article. The approach of the article is historical and the research method is descriptive-analytical with a comparative analysis. Due to the residential function of the building, the motifs with various plant, animal and monochrome themes of male and female and Ms. Qajari were observed in it. The results showed that there was no significant similarity between the designs of this building and other contemporary buildings in this region and Amol city, which could indicate the distinct origin of the creators of these designs. At the end, suggestions were made to create a culture and protect this building.

Keywords

Main Subjects


ابراهیمی ناغانی، حسین. (1388). «شکل انسان در نگارگری مکتب هرات و نقاشی قاجار». جلوه هنر، سال اول بهار و تابستان1388، تهران : شماره 1.
انصاری، مجتبی؛ اعظم­زاده، محمد؛ پورمند، حسنعلی. (1390). «مضامین مذهبی در نقاشی­های عامیانه تکایا در مازندران». مطالعات هنر اسلامی، پائیز و زمستان 1390، شماره  15، ص 90-73.
پاکباز، روئین. (1385).  «نقاشی ایرانی: از دیرباز تا امروز » . چاپ دهم، تهران: زرین و سیمین.
پورمند، حسنعلی؛ داوری، روشنک. (1391). «تصویر شاهانه و بازنمایی قدرت در قاجاریه: مطالعه تطبیقی هنر دوره فتحعلی­شاه و ناصرالدین­شاه قاجار در گفتمان قدرت». مطالعات تطبیقی هنر، پائیز و زمستان 1391، سال دوم، شماره 4، ص105- 93
چهرازی، غزاله. (1394). «مطالعه تطبیقی معماری خانه­های صفوی و قاجار اصفهان». تهران: سومین کنگره بین­المللی عمران و توسعه شهری، دانشگاه شهید بهشتی، 9 تا 11 دی­ماه، 14 صفحه.
حجازی، معینه­السادات. (1395). «بررسی فنون تزئینی خانه­های قاجاری شهرستان آمل». تهران: چهارمین کنفرانس ملی پژوهشی­های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، 15 صفحه.
داداش­زاده، نیما. (1394). «بررسی خانه­های قاجاریه شهر آمل». همایش ملی معماری و شهرسازی ایرانی­ـ اسلامی، دانشگاه پیام نور استان گیلان، مرکز رشت ،17 اردیبهشت­ماه، 13 صفحه.
رحیم­زاده، معصومه. (1382).  «سقاتالارهای مازندران» . تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور؛ اداره کل میراث فرهنگی استان مازندران.
رستمی، مصطفی؛ عابدپور، لاله. (1393). «بررسی هنر گره­چینی خانه­های قدیمی آمل، آب­اسک و نوا». دومین همایش ملی هنر طبرستان: معماری بومی، دانشگاه مازندران، اردیبهشت­ماه، 10ـ9.
سیدیان، سیدعلی؛ مجدآرا، عاطفه. (1393). «بررسی عناصر تزئینی خانه­های مسکونی دوره قاجار آمل». دومین همایش ملی هنر طبرستان: معماری بومی. دانشگاه مازندران، اردیبهشت­ماه،  9 صفحه.
شجاعی قادیکلایی، حسین. (1390). «بررسی عناصر گرافیکی نقوش تزئینی خانه­های قاجاری مازندران: با تأکید بر نقش درخت». پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس.
شجاعی قادیکلایی، حسین ؛ خزائی، محمد. (1391). «عناصر گرافیکی نقوش تزئینی درخت در خانه­­های قاجاری شهر آمل». کتاب ماه هنر شماره146، آبان 1389، 94-88،
صفرزاده، نغمه؛ احمدی، بهرام. (1393). «بررسی تصویر فرشتگان در نقاشی دوره قاجار». پیکره، شماره 5، 53ـ47.
علیزاده، سیامک. (1391). «بررسی و فن­شناسی تحول هنر نقاشی در دوره اول قاجاری». نگره، شماره 22 ،83-72.
فنایی، زهرا؛ مجابی، سیدعلی؛ آیت­اللهی، حبیب­الله. (1390). «بررسی تطبیقی و تحلیلی گچ­بری در خانه­های قاجاری اصفهان»نقش­مایه، سال چهارم، شماره 8، 56ـ43.
کن بای، شیلار. (1378). « نقاشی ایرانی» . مترجم: مهدی حسینی، تهران: دانشگاه هنر.
کیانی، محمدیوسف. (1376). « تزئینات وابسته به معماری دوران اسلامی»  . تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
کیانی، مصطفی. (1383). « معماری دوره پهلوی اول: دگرگونی اندیشه­ها، پیدایش و شکل­گیری معماری دوره بیست­ساله معاصر ایران، 1299 الی  1320» . تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
گری، بازیل؛ و دیگران. (1367). «سیر تاریخ نقاشی ایرانی» . مترجم: محمد ایرانمنش، تهران: امیرکبیر.
گودرزی، مرتضی. (1380). «جست­وجوی هویت در نقاشی معاصر ایران» . تهران: علمی و فرهنگی.
محمودی، فتانه؛ طاووسی، محمود. (1387). «مضامین تصاویر انسانی در سقانفارهای مازندران: بررسی تطبیقی نقوش سقانفارهای شیاده و کردکلا». هنرهای زیبا، شماره 36، ص 76-67  .
مکی­نژاد، مهدی. (1387).  «تزئینات معماری»  . چاپ دوم، تهران: سمت.
موسوی حاجی، سیدرسول؛ نیک­بر، مازیار. (1393).  «هنرهای کاربردی دوره اسلامی»  . تهران: سمت.
موسوی ساروی، سیدرحیم؛ و دیگران. (1393). «بررسی نماد سرو در معماری بومی دوره اسلامی مازندران». دومین همایش ملی هنر طبرستان: معماری بومی  . دانشگاه مازندران، اردیبهشت­ماه، 9 صفحه .
نجفی، فرزانه. (1397). « نقوش فرشته و دیو در نقاشی­های دو بنای مذهبی مازندران در قیاس با نقاشی­های دیواری قاجار». پژوهشنامه گرافیک و نقاشی. شماره 1، ص 78 -61.
هراتی، محمدمهدی؛ عقیقی، مهدی. (1382). «بوم سنتی در هنرهای ایران» . تهران: کمال هنر.
مصاحبه­ها
مصاحبه با خانواده حاج­قاسمی، خانه حاج قاسمی، تابستان 1397.
مصاحبه با آقای مهندس حمید علیزاده و مهندس سلیمانی؛ کارشناسان میراث فرهنگی شهرستان آمل، اداره میراث فرهنگی آمل، پاییز 1398.
مصاحبه تلفنی با آقای جعفر فلاح از پژوهشگران منطقه لاریجان، زمستان 1397.