Analysis of Ornamental Motives in Kharazmshahid Mosque Architecture in Khorasan Based on Traditionalism

Document Type : Original Article

Authors

1 University of Mazandaran, (Corresponding Author)

2 Master of Archaeology University of Mazandaran

3 Ph.D archaeology, University of Birjand

Abstract

The art of decoration in Iranian architecture had an important role during Islamic period. Principals of aesthetics,
determined in Islamic art especially middle centuries era such as kharazmashid period, guides the curious mind to
the deep meaning hidden in the art . Traditionalism approach is one of the common methods for interpretation of
cultural material in Islamic art. In this approach time and place have been indestructible. Also, traditionalism was
used by Sufism elements for their interpretation.
In this research, kharazmashahid mosque has been studied in Khorasan by traditionalism approach for interpretation
of forms and motifs. The research was carried out by descriptive and analytical methods focused on all motifs
and elemental aspects such as inscription, plan and material in mosque.
In this research, kharazmashahid mosque was studied in Khorasan by traditionalism approach for interpretation
of form and motifs using descriptive and analytical methods focused on all motifs and elemental aspects such as
inscription, plan and material in mosque.
The results of this paper show that there are relationships between wisdom, tradition and meaning in Islamic
architecture during kharazmshahid era. Most important of evidence for this case can be indicated by cosmology
systems in this period.

Keywords


 ## • آذرپاد، و حشمتی رضوی. ( 1372 ). فرشنامه ایران. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ## • اکبری، پریوش. (1374).«معماری دوره خوارزمشاهی خراسان»،پایا ننامه کارشناس یارشد در باستا نشناسی. دانشگاه تهران. ## •_____________ (1377).« معماری مساجد دوره خوارزمشاهی در خراسان »،مجله اثر، شماره 29-30.صص 167-159. ## • اردلان، نادر و بختیار، لاله. (1390 ). حس وحدت، نقش سنت در معماری ایرانی. چاپ دوم. تهران: علم معمار. ## • امیر غیاثوند، محبوبه. ( 1382 ). هنر گر هچینی در معماری.تهران: تکوک زرین. ## • اویلسون، اوا. ( 1377 ). طر حهای اسلامی دوره ایلخانیان.(عبدالله فریار، مترجم). تهران: نشر کتاب. ## • بلخار یقهی، حسن. ( 1383 ). سرگذشت هنر در تمدن اسلامی. تهران: انتشارات سوره مهر. ##•_______________ ( 1390 ). مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی. تهران: انتشارات سوره مهر. ## • بورکهارت، تیتوس. ( 1361 ). ارز شهای جاودان در هنراسلامی. (صرالله پورجوادی، مترجم). تهران: نشر سوره دانش. ## •_______________ ( 1365). هنر اسلامی زبان و بیان. (مسعود رجب نیا، مترجم). تهران: انتشارات سروش دانش. ## •_______________ ( 1369 ). هنر مقدس؛ اصول و رو شها.(جلال ستاری، مترجم). تهران: انتشارات سروش دانش. ## •_______________ (1386 ). مبانی هنر ایلامی. (امیر نصری،مترج). تهران: انتشارات حقیقت. ## • بیانی، شیرین. ) 1370 (. دین و دولت در ایران عهد مغول. تهران: نشر دانشگاهی. ## • پوپ، آرتور و اکرمکن، فیلیس. ) 1387 (. سیری در هنر ایران. ازدوران پیش از تاریخ تا امروز. (نجف دریابندری، مترجم).ویرایش زیرنظر سیروس پرهام. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. ## • پیرنیا، محمد کریم. ( 1386 ). سب کشناسی معماری ایرانی. تدوین غلامحسین معماریان. تهران: انتشارات سروش. ## • تابنده گنابادی، سلطان حسین.(1348 ). تاریخ و جغرافیای گناباد. تهران: سازمان چاپ تهران. ## • جوادی، شهره.( 1380 ). ظهور رنگ در تزیینات خارجی بنا.مجموعه مقالات همایش هنر اسلامی..« در مسجد جلوه گاه هنر اسلامی  ».) ## • حاتم، غلامعلی. (1376). فصلنامه هنر ویژه مسجد، شماره 33. ## • حسینی، محسن.( 1394 ). مساجد تاریخی خراسان. مشهد:بنیاد پژوهش های اسلامی. ## • خزایی، محمد. ( 1382 ). هنر اسلامی )مجموعه مقالات اولیین همایش هنر اسلامی سال 1381 (، تهران: موٌسسه مطالعات هنر اسلامی. ## • خسروجردی، نرگس و محمودی، مسعود. ( 1390 ). مسجد و باز زنده سازی معانی، مفاهیم و نمادهای ایرانی-اسلامی، همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار، مشهد. ## • خوارزمی، محمدب نموسی. ( 1391 ). دانشنامه جهان اسلام. (احمد جبار و حمیدرضا گیاهی یزدی، مترجم). ج 16 . انتشارات خوارزمی. ## • رازی، نجم الدین. ( 1383 ). مرصاد العباد. محمد امین ریاحی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی. ## • زارعی، محمدابراهیم. ( 1390 ). فریومد و مسجد جامع آن، مجله مطالعات باستا نشناسی  ، صفحات ، شماره 2، دوره3  ،1390صفحات. 128 تا 98. ## • زمانی، عباس. (1394).« مسجد جامع گناباد»،مجله هنر ومردم، شماره 29 ، صص 6 تا 41. ## • سجادی، علی. ( 1375 ). سیر تحول محراب. چاپ اول. تهران:میراث فرهنگی کشور. ## • شریفی، آزاده؛ راهنمای،(1386 ).«قوش تزیینی مساجددوره خوارزمشاهیان در خراسان (مسجد ملک زوزن، مسجد جامع گناباد، مسجد جامع فرومد، کتاب ماه هنر، شماره 109 و 110 ، صص 32 تا 40. ## • شکفته، عاطفه و دیگران. ( 1393 ). ویژگی شاخص تزیینات گچبری
.(2) معماری عصر ایلخانی، دو فصلنامه مطالعات معماری ایران 1صص 79 تا 98 .ط ##  • عدل، شهریار. ( 1367).« مسجد و مدرسه زوزن» .مجله اثر..223- 16 . صص 250 - شماره 15 . ## •_____________ . ( 1375 ). خطه بازیافته ملک زوزن در آستانه حمله مغول. (اصغر کریمی، مترجم). تهران: انتشارات میراث فرهنگی کشور. ## • لبا فخانیکی. رجبعلی. ( 1376 ). آثار باستانی خواف. مشهد: معاونت پژوهشی سازمان میراث فرهنگی خراسان رضوی. ## • ماری شمیل، انه. ( 1388 ). راز اعداد. (فاطمه توفیق، مترجم). قم: دانشگاه ادیان و مذاهب. ## • مک ینژاد، مهدی. ) 1385 (. گزیده آثار استاد اصغر شهرباف، گره و کاربندی. تهران: انتشارات فرهنگستان هنر. ## • مولوی، عبدالحمید. ( 1383). آثار باستانی خراسان. تهران: ناشر انجمن آثار مفاخر فرهنگی. ## • نجیب اوغلو، گلرو. ) 1379 (. هندسه و تزیین در معماری اسلامی.(مهرداد قیومی بیدهندی، مترجم). تهران:ا نتشارات روزنه. ## • نصر،؛ سیدحسین. ) 1375 (. هنر و معنویت اسلامی. )رحیم
قاسمیان، مترجم(. تهران: دفتر مطالعات دینی هنر. ## • نوایی، کامبیز. ) 1347 (. نکاتی پبرامون نقوش اسلامی،مجموعه مقالات سومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی
ایران، جلد 2، تهران: نشر سازمان میراث فرهنگی کشور، صص . 271 تا 280 ## • وایه، گاستون. ) 1363 (. هنر اسلامی در سده های
نخستین. )رحمان ساروجی، مترجم(. چاپ اول. بی جا. ## • هوهن هگر، آلفرد. ) 1370 (. نمادها و نشانه ها، )علی صل حجو، مترجم(. تهران: سازمان چاپ و انتشارات. ##